Podatkowe aspekty organizacji konkursów

W praktyce okazuje się jednak, że przygotowanie konkursu nie jest takie proste, jak mogłoby się wydawać. Przedsiębiorcy, aby zrzucić ze swoich barków ciężar jego organizacji, często korzystają z usług agencji reklamowych. I właśnie tu zaczynają się, mówiąc kolokwialnie, podatkowe „schody”, bo zarówno agencja reklamowa, jak i podmiot zlecający organizację konkursu muszą rozstrzygnąć kilka istotnych wątpliwości natury podatkowej. 

Kto pełni funkcję płatnika?

Zwycięzca konkursu będący konsumentem uzyskuje przychód z tytułu otrzymanej nagrody, który co do zasady podlega opodatkowaniu 10-procentowym zryczałtowanym podatkiem dochodowym (w niektórych przypadkach zastosowanie znajduje zwolnienie podatkowe określone w art. 21 ust. 1 pkt 68 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych – „Ustawa o PIT”). Jednak to nie sam laureat konkursu, a podmiot dokonujący świadczenia z tytułu wygranej jest zobowiązany do pobrania należnego podatku oraz odprowadzenia go w imieniu podatnika do właściwego urzędu skarbowego (art. 41 ust. 4 w zw. z art. 30 ust. 1 pkt 2 Ustawy o PIT), tj. do działania w roli płatnika. Kluczowe z punktu widzenia podmiotów zaangażowanych w przygotowanie konkursu jest rozstrzygnięcie, czy w przypadku organizacji konkursu z udziałem agencji reklamowej obowiązki płatnika ciążą na agencji reklamowej jako podmiocie faktycznie zajmującym się organizacją konkursu czy na firmie zlecającej, która często w toku konkursu nie ma żadnych bezpośrednich kontaktów z jego uczestnikami. Innymi słowy, który z powyższych podmiotów należy uznać za „podmiot dokonujący świadczenia z tytułu wygranej”?

Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych prezentowanym w najnowszych interpretacjach podatkowych (IPPB1/4511-478/15-4/ES, IPPB2/4511-201/15-4/MG, IPPB4/415-1057/14-2/JK3) płatnikiem podatku dochodowego jest zawsze podmiot zlecający organizację konkursu, gdyż to właśnie on na podstawie umowy zawartej z agencją reklamową ponosi w pełni ekonomiczny ciężar związany z jego realizacją. Powyższe stanowisko pozostaje aktualne także wtedy, gdy agencja reklamowa w ramach dokonywanej usługi marketingowej zarówno nabywa, jak i wydaje nagrody konkursowe. 

Podkreślenia wymaga fakt, że obowiązków płatnika wynikających z przepisów prawa nie można przenieść na inny podmiot w drodze umowy cywilnoprawnej (IPPB2/4511-42/15-4/AS). Agencja reklamowa nie może w ramach świadczonej usługi marketingowej zobowiązać się do pobrania i odprowadzenia zryczałtowanego podatku w imieniu organizatora konkursu. Takie postanowienie umowne będzie nieważne, a zapłata odpowiedniej kwoty zryczałtowanego podatku przez agencję nie zwolni organizatora konkursu z jego obowiązków. 

A co gdy nagrodę w konkursie otrzymuje osoba samozatrudniona?

Często uczestnikami konkursu są osoby fizyczne prowadzące indywidualną działalność gospodarczą (samozatrudnieni), a sam konkurs związany jest z prowadzoną przez nich działalnością gospodarczą. W takiej sytuacji organizator konkursu, jako potencjalny płatnik, powinien zastanowić się, czy nagroda otrzymywana przez samozatrudnionych w konkursie podlega 10-procentowemu zryczałtowanemu podatkowi, czy może samozatrudniony otrzymujący nagrodę powinien doliczyć jej wartość do innych przychodów otrzymywanych z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej. W przypadku drugiego z proponowanych rozwiązań organizator konkursu nie występowałby w roli płatnika, czyli nie miałby obowiązku pobrania i odprowadzenia podatku w imieniu uczestnika konkursu. 

Stanowisko prezentowane przez organy podatkowe w powyższej kwestii zmieniało się na przestrzeni lat. Pierwotnie dominował pogląd przeciwko zastosowaniu 10-procentowego zryczałtowanego podatku od nagród otrzymywanych przez samozatrudnionych w konkursach związanych z ich działalnością (interpretacja IBPBI/1/415-1165/12/ESZ). W ostatnich latach powyższe stanowisko uległo jednak zmianie na korzyść zastosowania zryczałtowanej stawki podatku (interpretacja IPPB1/415-380/14-2/EC, IPPB1/4511-503/15-2/ES). Pogląd ten podzielają sądy administracyjne, które zgodnie podkreślają, że art. 30 ust. 1 Ustawy o PIT określający zryczałtowaną stawkę podatku nie zawiera żadnego ograniczenia podmiotowego, które uniemożliwiałoby objęcie jego zakresem osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą (II FSK 232/13, III SA/Wa 203/12). 

Pomimo ostatniego ujednolicenia stanowiska organów podatkowych oraz sądów administracyjnych w powyższej kwestii na korzyść 10-procentowego podatku minister finansów wydaje się reprezentować stanowisko odmienne. Pismem z 30 listopada 2015 r. (DD9.8222.2.41.2015.JQP) z urzędu zmienił jedną z interpretacji podatkowych przemawiającą za zastosowaniem 10-procentowego podatku. W przyszłości można spodziewać się dalszych zmian z urzędu wydanych interpretacji podatkowych. Ostatnio została również wydana interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi (IPTPB1/4511-442/15-3/AG), w której organ przychylił się do stanowiska prezentowanego przez ministra finansów. Jednocześnie sądy administracyjne nadal prezentują podgląd odmienny, czyli potwierdzają możliwość zastosowania 10-procentowego podatku (II FSK 2075/13). 

Organizator konkursu skierowanego do samozatrudnionych, aby uniknąć wszelkich wątpliwości oraz negatywnych konsekwencji podatkowych, powinien rozważyć wystąpienie z wnioskiem o interpretację podatkową, w której zostanie rozstrzygnięte, jaka stawka podatku powinna zostać zastosowana wobec samozatrudnionych i czy w takim przypadku organizator konkursu pełni funkcję płatnika. 

Usługa marketingowa jako świadczenie kompleksowe?

Agencje reklamowe często w ramach świadczonej usługi organizacji konkursu nabywają oraz wydają nagrody konkursowe, których wartość następnie powiększa wynagrodzenie należne agencji za świadczoną kompleksową usługę marketingową. Agencja reklamowa wystawia wówczas jedną fakturę, a zlecający organizację konkursu odlicza VAT wynikający z tej faktury w całości, czyli także w tej części, w jakiej wynagrodzenie stanowi w rzeczywistości zapłatę za nabyte oraz wydane laureatom nagrody. Taka praktyka w świetle najnowszych interpretacji podatkowych (IPPP1/443-1247/14-2/AP) oraz orzecznictwa europejskiego (C-53/09 i C-55/09) i polskiego (I FSK 1652/13, I FSK 302/14) jest nieprawidłowa. 

Obecnie przyjmuje się, że usługa organizacji konkursu oraz nabycie i wydanie nagród zwycięzcom to dwie odrębne czynności, które nie mogą zostać uznane za jedno świadczenie kompleksowe. A zatem, z jednej strony agencja reklamowa odpłatnie przeprowadza akcję promocyjną na rzecz podmiotu zlecającego, czyli świadczy usługę, a z drugiej strony dokonuje odpłatnej dostawy towarów na rzecz zwycięzców. 

W praktyce oznacza to, że agencja reklamowa, nabywając nagrody i stając się jednocześnie ich właścicielem, ma prawo do odliczenia podatku VAT od ich zakupu na zasadach ogólnych. Zlecającemu organizację konkursu natomiast prawo to nie przysługuje w tej części, w jakiej faktura wystawiona przez agencję reklamową dotyczy ww. nagród, gdyż nie nabywa on prawa do rozporządzania nimi jak właściciel (interpretacja ILPP2/443-497/13-4/MN). 

W opisanej sytuacji realny ciężar podatku VAT od zakupu nagród poniesie zlecający organizację konkursu. Aby uniknąć negatywnych konsekwencji podatkowych, to zlecający organizację konkursu powinien nabyć oraz wydać nagrody jego uczestnikom. W takiej sytuacji podatek VAT będzie dla niego neutralny. Warto również zwrócić uwagę, że opisany problem nie powstaje w razie zagwarantowania nagród pieniężnych czy nagród w postaci vou­cherów. Pieniądze jako środek płatniczy oraz vouchery jako znaki legitymacyjne zastępujące pieniądze nie stanowią towarów w rozumieniu przepisów dotyczących podatku VAT (interpretacja IPPP1/4512-32/15-4/BS). 

Podsumowanie

Przedstawione przez nas opracowanie dotyka zagadnień budzących najwięcej wątpliwości podatkowych przy organizacji konkursu. Jednak podatkowe zawiłości związane z organizacją konkursu nie powinny zniechęcać do korzystania z tego rodzaju działań promocyjnych. Korzyści, które przedsiębiorca może uzyskać z organizacji konkursu, mogą być znaczące, a kwestie podatkowe – z pomocą doradców – zawsze uda się rozwiązać.