Forma prowadzenia działalności gospodarczej a podatki
Kwestie podatkowe, związane z poszczególnymi formami prowadzenia działalności, są równie ważne jak inne aspekty naszego biznesu, takie jak planowane rynki zbytu, koniunktura gospodarcza czy sprawne zarządzanie firmą.
Przedsiębiorcy mają do wyboru następujące formy prawne prowadzonego biznesu: jednoosobowa działalność gospodarcza (w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej), spółka cywilna, spółki osobowe (jawna, komandytowa, komandytowo-akcyjna) oraz spółki kapitałowe (z ograniczoną odpowiedzialnością, akcyjna).
Dla małej firmy
W przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej, spółki cywilnej oraz spółek osobowych (z wyjątkiem spółki komandytowo-akcyjnej) przedsiębiorca indywidualny lub wspólnik spółki osobowej zobowiązani są do zapłaty podatku dochodowego. Zasadą jest opodatkowanie dochodów według skali podatkowej, w ramach której stawki obecnie wynoszą 18 proc. (do 85 tys. zł rocznie) i 32 proc. (powyżej tego progu). Na wniosek przedsiębiorca może wybrać opodatkowanie według stawki liniowej 19 proc. Jej wybór może być korzystny dla tych, którzy osiągają dochody przekraczające granicę progu podatkowego.
Alternatywnie przedsiębiorcy mogą wybrać opodatkowanie według ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych lub karty podatkowej. Należy jednak zwrócić uwagę, że krąg podmiotów, które mogą skorzystać z takich form opodatkowania, jest ograniczony. W ustawie wymieniony jest np. zamknięty katalog działalności uprawnionych do stosowania ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych. Są to m.in. wolne zawody (20 proc.), świadczenie różnego rodzaju usług (17 proc.), działalność wytwórcza w zakresie robót budowlanych (5,5 proc.) czy działalność gastronomiczna (3 proc.). Jednocześnie przepisy precyzują, jakiego rodzaju działalności nie mogą korzystać z tej formy opodatkowania (np. prowadzenie aptek, kupno i sprzedaż wartości dewizowych, handel częściami i akcesoriami do pojazdów mechanicznych), oraz stanowią, że wysokość przychodów w roku poprzedzającym rok podatkowy nie może przekroczyć równowartości 250 tys. euro.
Karta podatkowa to jeszcze prostsza forma opodatkowania, która polega na zapłacie określonej zryczałtowanej miesięcznej kwoty podatku według ustawowo przewidzianych stawek (np. stawka podatku dla działalności w zakresie usług ślusarskich, przy trzech pracownikach, w miejscowości powyżej 50 tys. mieszkańców, wynosi 1078 zł miesięcznie). Krąg podmiotów uprawnionych do skorzystania z karty podatkowej ograniczony jest do przedsiębiorców zatrudniających maksymalnie pięciu pracowników (w zależności od rodzaju działalności) i prowadzących działalność w zakresie wskazanym w załączniku do ustawy.
Na większą skalę
Wprowadzanie kryteriów dotyczących liczby prawników (przy karcie podatkowej) oraz maksymalnej kwoty przychodów (przy ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych) sprawia, że z tych form opodatkowania nie mogą skorzystać przedsiębiorcy prowadzący działalność na większą skalę. Dlatego też z reguły wybierają oni spółki osobowe lub spółki kapitałowe.
Działalność prowadzona w formie spółki kapitałowej związana jest z podwójnym opodatkowaniem dochodów: pierwszy raz na poziomie spółki (stawka CIT 19 proc. lub 9 proc. dla spółek z przychodami nieprzekraczającymi 1,2 mln euro w roku podatkowym) i drugi raz przy wypłacie dywidendy właścicielowi spółki (19 proc.). Łączny poziom opodatkowania w tym przypadku, w zależności od wybranej stawki CIT, wynosi ok. 26 lub 34 proc.
Popularną formą prowadzonej działalności, stosowaną w praktyce przez przedsiębiorców, jest spółka komandytowa, w której komplementariuszem jest sp. z o.o. Jej wybór pozwala połączyć relatywnie korzystne zasady opodatkowania przewidziane dla spółki osobowej oraz ograniczenie odpowiedzialności, jak w przypadku spółek kapitałowych.
Jak widać, przed podjęciem działalności gospodarczej i wyborem jej formy prawnej należy przeprowadzić dokładną analizę możliwości w zakresie form opodatkowania oraz związanych z tym obciążeń podatkowych. Od ich poziomu zależy w dużej mierze przyszły zysk, jaki pozostanie do dyspozycji przedsiębiorcy.