Podatek od zbiórek. Organizacje chcą zachować status quo

W lutym br. ustawa deregulacyjna przyjęta przez Sejm 26 stycznia br. została w całości odrzucona przez Senat. Niższa izba parlamentu miała głosować w sprawie weta wyższej izby już na marcowym posiedzeniu. Jednak głosowanie w tej sprawie, zostało przesunięte na kwietniowe posiedzenie Sejmu, które zaczyna się 12 kwietnia 2023 r. Z informacji, które otrzymujemy ze sprawdzonych źródeł wynika, że na tym posiedzeniu Sejmu, niższa izba parlamentu z dużym prawdopodobieństwem odrzuci weto Senatu, m.in. dlatego że Sejmowa Komisja Finansów Publicznych tak będzie rekomendowała posłom. A to będzie oznaczać, że nowela prawna wprowadzająca nowe podatki od zbiórek zostanie przyjęta, co będzie oznaczało, że podatek od zrzutek zostanie przyjęty przez Sejm. I od wejścia jej w życie, dzielić nas będzie tylko podpis prezydenta.

Jednak pod koniec marca br. ta sama Sejmowa Komisja Finansów Publicznych zajęła się pracami nad złagodzeniem skutków nowego podatku od zrzutek, w ramach prac nad uproszczeniami dla przedsiębiorców w ustawie o VAT, tzw. SLIM VAT 3. W efekcie zaproponowała zmianę, dzięki której zrzutki miałyby być bez podatku. W jaki sposób? Nowela tej ustawy o VAT nie ma zawierać zbiorczych limitów w podatku od spadków i darowizn, które wprowadza aktualizacja ustawy deregulacyjnej z 26 stycznia 2023.

Firmy organizujące zbiórki obawiają się ponadto politycznej "wrzutki", która w ostatniej chwili może zmienić całościowy obraz - jako przykład podają koniec stycznia, kiedy procedowano zmiany w ustawie deregulacyjnej. - Odrzucenie przez Sejm weta Senatu do ustawy deregulacyjnej z 26 stycznia br., przekieruje ją do podpisu prezydenta. Natomiast zmiany w SLIM VAT 3, nawet jeżeli zostaną przyjęte przez Sejm na kwietniowym posiedzeniu, muszą być przyjęte jeszcze przez Senat. Jak pokazuje praktyka, wyższa izba parlamentu raczej rzadko przyjmuje w całości nowele prawne niższej izby. A to będzie oznaczało kolejne tygodnie, jak nie miesiące na wprowadzenie zmian, poprawek do poprawek i przesunięcia ostatecznego terminu głosowania Sejmu nad tymi zmianami. Do zakończenia całego procesu legislacyjnego tej noweli prawnej, będzie brakować jeszcze podpisu prezydenta, a także vacatio legis. A to wszystko łącznie zajmuje sporo czasu. Zatem, żeby nie okazało się, że niekorzystna nowela ustawy deregulacyjnej wprowadzająca podatek od zbiórek wejdzie w życie od 1 lipca 2023 r., a zmiany w SLIM VAT 3 usuwające zbiorcze limity w podatku od spadków i darowizn dużo później lub wcale – tłumaczy Tomasz Chołast, członek zarządu zrzutka.pl.

Organizacje wskazują również na pojawiające się w przestrzeni publicznej chybione pomysły i rozwiązania podatkowe, które na rynku crowdfundingu się nie sprawdzają. 

Podatek od zbiórek - zachować status quo

Zaraz po tym, jak rozpętała się burza medialna w lutym br., w związku z przyjęciem przez Sejm ustawy dotyczącej nowego podatku od zbiórek, w mediach pojawiło się wiele propozycji rozwiązań tego problemu. Jedni proponowali, aby podatek nie obowiązywał tylko dla zbiórek online organizowanych przez fundacje. Inni z kolei, aby opodatkować wszystkie zrzutki, tylko nie zbiórki publiczne. Jeszcze inni, aby nie opodatkować tylko zbiórek charytatywnych.

- Jak pokazują nasze dane, większość zbiórek to takie, gdzie mamy bardzo dużo niewielkich wpłat. Statystycznie większość tych zrzutek zostanie opodatkowana. Stąd problem. Jedyna alternatywą będzie fundacja. A te nie organizują zbiórek za darmo, mają bowiem swoje koszty działalności – mówi Chołast, członek. I dodaje: - W crowdfundingu cała zebrana kwota jest przeznaczona dla potrzebujących, co jest niezwykle ważne w przypadkach, kiedy liczy się dosłownie każda złotówka - na przykład na operację ratującą życie. Beneficjent zbiórki dostaje z serwisów takich jak Zrzutka 100 proc. na swój cel.

Dlatego też - jak przekonuje Chołast - wymuszenie, aby zrzutki internetowe były organizowane tylko i wyłącznie przez fundacje nie jest dobrym rozwiązaniem, bo taka zmiana może z jednej strony spowodować przekazywanie mniejszych kwot potrzebującym, gdyż fundacje pobierają opłaty od zbiórek. Z drugiej ograniczyć dostępność zbiórek internetowych. Wiele osób organizuje zrzutki w ramach swoich prywatnych inicjatyw, a zmiana ta uniemożliwiłaby im takie działania.

Co jeszcze budzi wątpliwości branży? Pomysł nieopodatkowania nowym podatkiem tylko zbiórek publicznych też ma nie być rozwiązaniem problemu, gdyż zgodnie art. 1 ust. 1 ustawy o zasadach prowadzenia zbiórek publicznych, zbiórką publiczną jest zbieranie ofiar w gotówce lub w naturze w miejscu publicznym na określony, zgodny z prawem cel pozostający w sferze zadań publicznych, o których mowa w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2020 r. poz. 1057), oraz na cele religijne. A zatem z definicji, żadna zrzutka internetowa nie jest zbiórką publiczną, ponieważ nie spełnia powyższego kryterium.

Z kolei idea, aby opodatkować wszystkie zbiórki oprócz charytatywnych, bardzo niekorzystnie wpłynie na rynek finansowania społecznościowego w Polsce. Z danych zrzutka.pl wynika, że za pośrednictwem platformy internauci wpłacili w 2022 roku 305 mln zł, z czego 91 mln zł stanowiły zbiórki charytatywne. Zatem pozostałe 214 mln zł - czyli 70 proc. wpłaconych środków - zostałoby opodatkowane nowym podatkiem. 

Podatek od zbiórek - założenia

Przypomnijmy, że przyjęta 26 stycznia br. przez Sejm tzw. ustawa deregulacyjna zakłada, że zostają wprowadzone nowe limity dla darowizn, w tym dla zrzutek internetowych. W przypadku pojedynczego darczyńcy kwota ta została podniesiona do poziomu 18 060 zł. Jednak został wprowadzony nowy limit dla wpłat od wielu osób trzecich (54 180 zł). W przypadku przekroczenia powyższych progów, obdarowani muszą zapłacić podatek od spadku i darowizn w wysokości 12 proc. do kwoty 11 128 zł, 16 proc. od wartości nadwyżki w przypadku darowizny o wartości w przedziale 11 128 zł do 22 256 zł, oraz 20 proc. od nadwyżki ponad 22 256 zł otrzymanych donacji.

Zbiórki internetowe to często ostatnia deska ratunku dla potrzebujących np. na drogie leczenie, pogorzelców, ludzi, których dotknęło życiowe nieszczęście czy po prostu pasjonatów sportu, kultury lub przedsiębiorczości, którzy mają marzenia, ale nie mogą ich zrealizować ze względu na brak środków finansowych. Crowdfunding dynamicznie rozwija się w Polsce od kilku lat, z czego finansowanie społecznościowe donacyjne i sponsorskie najszybciej - w latach 2008-2021, Polacy zrzucili się na łączną sumę 3,5 mld zł, a tylko w 2022 roku wartość tego rynku przekroczyła 1,1 mld zł. Jednak szalejąca inflacja i postępujące ubożenie społeczeństwa powoduje, że w bieżącym roku wartość finansowania społecznościowego w Polsce zmniejszy się w tym roku o minimum 10 proc. A może być jeszcze więcej, gdyż wprowadzony podatek od zrzutek - jak wskazują przedsiębiorcy - z pewnością wpłynie negatywnie na rynek crowdfundingu w Polsce.