Nauka, biznes, państwo. Najlepsi polscy wynalazcy 2022

Trochę się bałem. Trochę się bałem pisać ten materiał. Największą szkolną traumą – oprócz odrzucenia moich zalotów przez taką jedną Anię (pozdrawiam, jeśli to czytasz!) – są zdecydowanie lekcje fizyki i chemii. Prawdę mówiąc, niewiele z nich pamiętam, nie potrafiłbym rozwiązać łatwego zadania. Bałem się więc, że przed tak szacownym gronem wyjdę na głupka. „Nie ma głupich pytań, postaram się tłumaczyć najprościej, jak tylko potrafię” – odpowiedział w zasadzie każdy z moich rozmówców. – bardzo nie lubię słowa „rewolucja”, gdyż wszystkim wydaje się, że opracowują rewolucyjne rozwiązanie. Znaczenie tego pojęcia się rozmyło – stwierdził dr Jacek Marczak, z którym wywiad przeczytacie na kolejnych stronach. Podobnie reaguję na hasło „najlepszy”, zwłaszcza w kontekście, w jakim go właśnie używamy – to nie jest bieg na 100 m, gdzie można zmierzyć zawodnikom czasy, czy piłka nożna, gdzie o zwycięstwie decyduje większa liczba goli. Dlatego mamy pełną świadomość, że to zestawienie bardzo subiektywne, na pewno niepełne – takie, z którym nie wszyscy się zgodzą. Ale braliśmy pod uwagę nie tylko innowacyjność rozwiązań, gdyż ważny był dla nas też ich potencjał oraz charyzma i medialność pomysłodawców. Mamy nadzieję, że tymi opisami raczej skłonimy was do dyskusji, niż do tego, że będziecie powtarzać je jako jedynie słuszną prawdę objawioną.

Pierwotnie ten materiał miał się składać z głównego wywiadu, samego zestawienia, jak również tekstu dotyczącego współpracy na linii nauka–biznes. Ale rozmawiając z bohaterami, stwierdziliśmy, że lepiej oddać głos im, w końcu najlepiej znają rynek. Choć wywiady dotyczą tego samego, każdy z rozmówców kładł nacisk na nieco inny aspekt. Uważamy, że publikacja wywiadów w całości – kosztem tekstu – daje rzetelny i wiarygodny obraz polskiej nauki.

Zapraszamy więc w niezwykłą podróż po innowacjach. I pamiętajcie – naprawdę nie ma głupich pytań.

1. Dr Bartosz Kruszka (Nanoseen)

Nanoseen to startup technologiczny, który myśli globalnie, a jego głównym produktem są obecnie nanomembrany do odsalania wody – w ten sposób zniweluje się problem z dostępem do wody pitnej. Ale to dopiero początek, gdyż jak zapewnia Bartosz Kruszka – współzałożyciel i CEO - Nanoseen ma być technologicznym hubem łączącym najlepszych naukowców z całego świata.

Wywiad z Bartoszek Kruszką jest dostępny TUTAJ.

2. Dr Mariusz Bosiak (Noctiluca)

Dr Mariusz Bosiak ma wieloletnie doświadczenie w branży optoelektronicznej. Jest ekspertem w realizacji projektów badawczych na zlecenie przemysłu takich jak opracowywanie barwników do ogniw fotowoltaicznych trzeciej generacji, które zostały opatentowane i wdrożone wraz z wiodącym graczem branżowym. Ponadto udziela się w innych projektach – m.in. we współpracy z Anetą Czaplicką i Pauliną Stopczyk opracował metodę syntezy czystego ksantohumolu do przemysłu kosmetycznego, czego efektem są innowacyjne produkty kosmetyczne oferowane w ramach startupu Dermotech Beauty.

Bosiak pełni obecnie funkcję prezesa startupu Noctiluca, a więc toruńskiej spółki technologicznej działającej w dziedzinie fotoniki. Noctiluca jest jedną z kilku czołowych firm na świecie rozwijających technologię emiterów OLED nowej generacji, które dają producentom możliwość stworzenia supercienkiego wyświetlacza oferującego wysokiej jakości obraz, a przy tym energooszczędnego i charakteryzującego się dłuższym czasem życia.

3. Dr Adam Piotrowski (VIGO System)

Z VIGO System SA jest związany od 2002 r. – od początku swojej działalności w firmie wprowadzał nowatorskie technologie produkcji półprzewodników oraz kierował produkcją. W 2015 r. objął funkcję prezesa zarządu spółki, a pod jego kierownictwem VIGO rozrosło się kilkakrotnie. Jest prezesem Związku Pracodawców Polskiej Platformy Technologicznej Fotoniki oraz wiceprezesem zarządu Polskiej Izby Gospodarczej Zaawansowanych Technologii.

VIGO jest globalnym producentem wysoko technologicznych rozwiązań – najbardziej zaawansowanych fotonicznych detektorów średniej podczerwieni, modułów im dedykowanych oraz materiałów półprzewodnikowych. Innowacyjne urządzenia znalazły uznanie i zastosowanie u licznych międzynarodowych klientów z branży przemysłowej i transportowej, ochrony środowiska, medycyny, obrony i bezpieczeństwa. Jakość detektorów VIGO System została potwierdzona także podczas misji NASA na Marsie.

4. Prof. dr hab. Adriana Zaleska-Medyńska, Adam Kądziela, Radek Miszczak, dr Paweł Mazierski, Bartosz Sroka (NanoSci)

Skuteczna współpraca nauki z biznesem? NanoSci udowadnia, że to nie jest takie trudne. Startup to połączenie dwóch światów – Adam Kądziela odpowiada za warstwę biznesową, natomiast prof. Adriana Zaleska--Medyńska przewodzi zespołowi innowatorów. Firma na razie walczy z koronawirusem, ale to dopiero początek opracowanej przez nią technologii.

Wywiad z Adamem Kądzielą jest dostępny TUTAJ.

5. Dr Magdalena Koczkowska

Jest reprezentantką Katedry i Zakładu Biologii i Botaniki Farmaceutycznej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego oraz Międzynarodowej Agendy Badawczej Laboratorium Medycyny 3P. W ramach programu LIDER XII – organizowanego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju – otrzymała finansowanie w wysokości prawie 1,5 mln zł na rozwój projektu, którego celem jest opracowanie innowacyjnego narzędzia diagnostycznego dedykowanego pacjentom z podejrzeniem neurofibromatozy typu 1 lub schorzeń pokrewnych.

Choroby nerwowo-skórne – bo o takich w tym kontekście mowa – cechują się występowaniem nieprawidłowości skórnych oraz zmian guzowatych. Ze względu na wysokie ryzyko powikłań wieloukładowych wczesne postawienie diagnozy jest kluczowe dla ochrony zdrowia i życia pacjentów.

6. Prof. dr hab. inż. Artur Podhorodecki, dr inż Mateusz Bański (QNA Technology)

Podhorodecki to ekspert w dziedzinie optycznej spektroskopii nanostruktur półprzewodnikowych oraz syntezy i funkcjonalizacji nanomateriałów nieorganicznych. Jest autorem przeszło 120 publikacji naukowych oraz laureatem licznych nagród. W QNA Technology wspiera go Mateusz Bański – ekspert w dziedzinie syntezy, funkcjonalizacji i charakteryzacji koloidalnych nanomateriałów, w szczególności półprzewodnikowych kropek kwantowych.

Ich spółka – QNA Technology – powstała w grudniu 2016 r. Specjalizuje się w syntezie, charakteryzacji oraz funkcjonalizacji półprzewodnikowych kropek kwantowych, a więc nanostruktur mających wszelki potencjał, by zrewolucjonizować szereg sektorów rynkowych, takich jak produkcja wyświetlaczy czy fotowoltaika. – Z uwagi na ogromny wzrost liczby urządzeń, czujników i wyświetlaczy IoT drukowana elektronika będzie w krótkim czasie stanowić serce technologii dla całego przemysłu elektronicznego – zapowiada prof. Artur Podhorodecki.

Jak założyciele startupu oceniają rodzimy rynek innowacji? – Obserwujemy coraz więcej osób oraz firm decydujących się na pracę nad wynalazkami, a także rosnącą liczbę inwestorów decydujących się na finansowanie takich projektów. Ta zmiana jest bardzo istotna, gdyż w rozwoju innowacyjnej gospodarki nie ma przegranych – nawet nieudane innowacyjne projekty wzbogacają cały ekosystem startupów o know-how, które musimy sami wypracować, zanim staniemy się naprawdę innowacyjną gospodarką. Nie da się w Polsce robić innowacji po amerykańsku czy po japońsku. Oczywiście należy czerpać doświadczenie z tych gospodarek, jednak musimy nauczyć się robić innowacje po polsku – podsumowuje Podhorodecki.

7. Dr n. med. Mateusz Spałek

Dr Spałek od kilku lat jest związany z Narodowym Instytutem Onkologii im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie – Państwowym Instytutem Badawczym, gdzie pracuje w Klinice Nowotworów Tkanek Miękkich, Kości i Czerniaków. Zajmuje się radioterapią guzów nowotworowych tkanek miękkich, kości, skóry, a także prowadzi lub współprowadzi badania kliniczne wykorzystujące innowacyjne podejście w łączeniu innych metod leczenia z nowymi schematami radioterapii.

Dr Mateusz Spałek został jednym z laureatów programu LIDER XII. Projekt, który zdobył uznanie ekspertów, dotyczy personalizacji radioterapii wysokokonformalnej z wykorzystaniem mobilnych laserowych technik skanowania i druku przestrzennego.

8. Dr Jacek Marczak

Dr Jacek Marczak jest liderem Zespołu Badawczego Materiałów Kompozytowych i Powłok w Sieci Badawczej Łukasiewicz-PORT. Wraz z zespołem opracowuje innowacyjne powłoki oblodzeniowe, które mogą stanowić przełom w działaniu m.in. farm wiatrowych. – To naprawdę coś nowego, co jest w stanie zaskoczyć parametrami – przekonuje naukowiec.

Wywiad z Jackiem Marczakiem jest dostępny TUTAJ.

9. Dr inż. Waldemar Maj, dr Andrzej Drukier (Neutrino Geology)

Neutrino Geology opracowuje detektor neutrin emitowanych przez pierwiastki promieniotwórcze w skorupie ziemskiej, który pozwoli na radykalne skrócenie czasu i obniżenie kosztów poszukiwań geologicznych. Głównym celem startupu jest wdrożenie nowej, innowacyjnej metody geologii rozpoznawczej zastosowanej do eksploracji surowców energetycznych (ropa naftowa, gaz ziemny) oraz dużej części surowców krytycznych, np. metali ziem rzadkich czy złóż IOCG.

Dr Maj ma wieloletnie doświadczenie w branży surowcowej – jest byłym wiceprezesem Orlenu, przez kilka lat pracował w Waszyngtonie w Departamencie Ropy Naftowej, Gazu i Górnictwa w Międzynarodowej Korporacji Finansowej. Z kolei dr Drukier należy do światowej czołówki ekspertów w detekcji cząstek elementarnych oraz budowania superczułych detektorów.

10. Ewa Karp, Paweł Buczyński, Jakub Kokoszkiewicz, Michał Łukaszuk, Konrad Olifier

Ostatnią pozycję materiału traktujemy w formie „zachęty”. Karp, Buczyński, Kokoszkiewicz, Łukaszuk i Olifier z Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego Politechniki Białostockiej są pomysłodawcami i twórcami Sensorycznego Tłumacza Języka Migowego. Prace nad projektem rozpoczęły się we wrześniu 2021 r. podczas zajęć z robotyki prowadzonych przez nauczyciela Grzegorza Nowika, opiekuna zespołu młodych wynalazców.

Głównymi odbiorcami rękawicy są służby ratunkowe, porządkowe, a także urzędy państwowe, do których dostęp dla osób głuchych bywa utrudniony. Z kolei takie instytucje jak policja czy pogotowie mogą zaoszczędzić czas w sytuacjach kryzysowych związany z ewentualnym dojazdem tłumacza. A – jak wiadomo – gdy chodzi o ratowanie zdrowia i życia, czas odgrywa kluczową rolę.

Wynalazek licealistów został doceniony w konkursie Młody Innowator 2022, gdzie zdobył pierwszą nagrodę.