Freelancer. Praca w specjalnym stylu, czyli jak pogodzić etat z dodatkowymi zleceniami?

Według najnowszych danych GUS inflacja w styczniu wyniosła 17,2 proc., a wysokie ceny w sklepach czy raty kredytów skłaniają wiele osób do rozglądania się za dodatkowym zarobkiem. Jednym z rozwiązań może być freelancing, który – jak wynika z raportu Useme – dla ponad 56 proc. niezależnych specjalistów jest dodatkowym źródłem dochodu. Aby ułatwić sobie pogodzenie dwóch prac warto już zawczasu zwrócić uwagę na pewne kwestie formalne.

Freelancerzy szukają pracy

Jak wskazuje badanie BIG Infomonitor, sytuacja gospodarcza sprawiła, że aż 31 proc. Polaków szuka dodatkowego źródła dochodu, a jak podaje raport Useme, platformy dedykowanej wolnym strzelcom i zleceniodawcom, “Freelancing w Polsce: zarobki, inflacja i pokolenie Y na rynku pracy” ponad połowa (56 proc.) ankietowanych zadeklarowała, że freelancing jest dodatkowym źródłem dochodu oprócz pracy wykonywanej na etacie [2]. Choć pogodzenie dwóch prac może wydawać się skomplikowane, to dodatkowe zlecenia można wykonywać zdalnie poświęcając im tylko parę godzin tygodniowo.

– Z naszego badania wynika, że osoby traktujące freelancing jako dodatkowe źródło dochodu zarabiają na zrealizowanych zleceniach między 1000 zł a 2000 zł netto, z czego aż 45 procent z nich poświęca na pracę mniej niż 4 godziny dziennie. Dochody ze zleceń są oczywiście zależne od ich ilości oraz profesji, w której się specjalizujemy – komentuje Natalia Zielińska, Marketing Manager z Useme.

– Na rynku wolnych strzelców liczy się przede wszystkim portfolio, czyli doświadczenie zdobyte podczas realizacji dotychczasowych zleceń. Dlatego też osobom pracującym równocześnie na etacie może być łatwiej zaprezentować swoje dokonania w danej dziedzinie – dodaje ekspertka.

Przeczytaj także: Stawki freelancerów

Freelancing, jako dodatkowe źródło dochodu – branże

Wśród branż freelancingu, w których możemy znaleźć największą liczbę specjalistów dorabiających do etatu, jest copywriting. Może świadczyć o tym duża grupa wolnych strzelców wykonująca tę profesję i deklarująca staż poniżej roku (24 proc.) oraz do dwóch lat (26 proc.), a także czas pracy [3]. Według raportu “Branże freelancingu 2022” 46 proc. ankietowanych przyznało, że na realizację zleceń poświęca mniej niż 4 godziny dziennie. Podobny czas pracy deklarują wolni strzelcy w branży IT – 45 proc. z nich poświęca na realizację zleceń mniej niż 4 godziny dziennie. Przy czym wykonują oni 1-2 zlecenia w miesiącu (44 proc.), a czasem jedno na kilka miesięcy (20 proc.). Freelancing, jako dodatkowe źródło dochodu traktują również specjaliści zajmujący się tworzeniem stron internetowych. Świadczy o tym odsetek specjalistów przyjmujących jedno zlecenie raz na kilka miesięcy (14 proc. ankietowanych). Osoby dorabiające do etatu możemy znaleźć też w branżach związanych z projektowaniem i usługami multimedialnymi. Aż 38 proc. ankietowanych pracuje poniżej 4 godzin dziennie, co znajduje odzwierciedlenie w zarobkach - 34 proc. specjalistów w tych branżach zarabia na zleceniach do 1000 zł miesięcznie. 

Freelancer a etat - co na to prawo?

Zanim zaczniemy rozglądać się za dodatkowymi zleceniami, zwłaszcza z branży kreatywnej lub IT, warto sprawdzić, czy pracodawca nie zobowiązał nas do podpisania umowy o poufności oraz umowy o zakazie konkurencji. Te dokumenty mogą znacznie ograniczyć możliwość wykonywania dodatkowych zleceń w roli freelancera.

Choć umowa poufności (ang. non disclosure agreement, czyli NDA) zazwyczaj jest kojarzona z przekazywaniem poufnych informacji, to w niektórych przypadkach może ona również dotyczyć wykorzystywania opracowanych rozwiązań w innych projektach. Natomiast umowa o zakazie konkurencji może ograniczyć możliwość podjęcia zleceń podobnych do tych, które są realizowane na etacie.

Problematyczne mogą okazać się również kwestie związane z budowaniem portfolio freelancera i prawami autorskimi dzieł stworzonych dla pracodawcy. Copywriterzy oraz specjaliści wykonujący usługi multimedialne, jak grafika, wideo i animacja, mogą znaleźć się w sytuacji, w której klient zakazuje rozpowszechniania wykonanego dzieła w ramach ogólnodostępnego portfolio. Kolejnym problemem może być kwestia autorstwa, w przypadku gdy za projekt odpowiedzialny był cały zespół, a nie wyłącznie jedna osoba. W takiej sytuacji warto stworzyć autorski materiał, który powstanie wyłącznie w celu zaprezentowania go w portfolio.

Przeczytaj także: Co szykuje Jeff Bezos

Rozliczenie etatu i dodatkowych zleceń

Choć w środowisku freelancerów najpopularniejszą formą rozliczenia zleceń jest faktura VAT, to w przypadku, gdy traktujemy tę formę pracy wyłącznie jako dodatkowe źródło dochodu, zakładanie działalności gospodarczej nie będzie opłacalne.

– Realizując dodatkowe zlecenia nie musimy zakładać działalności gospodarczej. W takiej sytuacji podpisujemy ze zleceniodawcą umowę cywilnoprawną lub możemy rozliczyć się za pomocą dedykowanej platformy. W tym przypadku istnieje możliwość rozliczenia każdej pracy, która ma jakiś efekt, czyli dzieło. Nie rozliczymy co prawda prowadzenia szkolenia, ale już przygotowanie materiałów do niego, jak najbardziej – tłumaczy Natalia Zielińska, ekspertka Useme.

Bezpieczeństwo umowy i sposób rozliczenia to jedne z kluczowych działań, które należy podjąć, zanim wykonamy pierwsze zlecenie dla kogoś innego niż obecny pracodawca. Rozliczenie poprzez dedykowaną platformę sprawdzi się nie tylko w przypadku, gdy klient nie może lub nie chce nawiązać z nami umowy cywilnoprawnej.

Połączenie etatu z freelancingiem to ciekawa opcja zwłaszcza dla przedstawicieli zawodów kreatywnych. Poza dodatkowym źródłem dochodów, realizacja zleceń może stanowić szansę na rozwój zawodowy, a także sprawdzi się w przypadku osób, których hobby diametralnie różni się od obowiązków zawodowych.