Black Friday. Jak nie dać się złapać na fałszywe promocje

Black Friday, wywodzący się ze Stanów Zjednoczonych zwyczaj sklepowych wyprzedaży i czyszczenia magazynów przed nadejściem gorączki świątecznych zakupów, robi światową karierę. Z jednodniowej formuły szybko przeistoczył się w cały, niemal globalny wyprzedażowy weekend. Wraz z przenosinami znacznej części handlu do sieci internetowej zyskał też „młodszego brata” – Cyber Monday.

Krajowa Federacja Handlu Detalicznego w USA prognozuje, że w listopadzie i grudniu 2023 r. wydatki konsumentów wzrosną o 3-4 proc. do poziomu od 957,3 do 966,6 miliardów dolarów w porównaniu do zeszłego roku. Przed nadejściem Black Week warto zatem przygotować się na pułapki zastawiane przez e-sprzedawców.

Przeczytaj także: Reklamodawcy uciekają od X. Pogłębia się kryzys w serwisie Elona Muska

Black Friday i jak zweryfikować skalę obniżki cen

W 2023 r. Black Friday wypada 24 listopada. Akcje promocyjne z tym związane już się zaczęły. Nie brakuje osób, które czekają na nadzwyczajne przeceny towarów. Według Google Search Trends, dzienna liczba wyszukiwań zawierających oferty wyprzedaży rośnie w końcówce listopada o ponad 2300 proc. w porównaniu np. z wrześniem. W różnych krajach, w tym także i w Polsce, działają specjalne strony internetowe, gromadzące promocje na Black Week z wielu różnych, konkurujących sklepów.

– Tylko czy okazje, którymi wabią nas sprzedawcy, faktycznie mają coś wspólnego z istotnymi obniżkami cen pełnowartościowych i popularnych towarów? Żeby to stwierdzić, wystarczy przygotować się do zakupów. Kilka tygodni przed Black Friday możemy przecież sprawdzić, ile kosztują artykuły, którymi jesteśmy zainteresowani. Nie zwracajmy też uwagi na procentowe skale obniżek, tylko po prostu na ceny. Nawet jeśli jesteśmy na zakupach w centrum handlowym, za pomocą smartfona można szybko zobaczyć, ile kosztują takie same produkty u innych sprzedawców, albo przeanalizować historię zmiany cen. A jeśli w tym czasie ktoś uprzedzi nas przy zakupie ostatniego artykułu objętego „super promocją”? Cóż, może lepiej poszukać prawdziwej okazji, niż dać się złapać na pozorną – podpowiada Robert Błaszczyk, dyrektor departamentu klienta strategicznego w Cinkciarz.pl.

Zagraniczne sklepy internetowe

Nawet jeśli zagraniczny portal aukcyjny lub sklep internetowy umożliwia realizację transakcji w złotych oraz jedną z najbardziej popularnych w Polsce metod płatności, reguła mówi, że z perspektywy konsumenta najkorzystniejsze wydaje się operowanie walutą, którą na co dzień posługuje się sprzedawca. Dla przykładu w brytyjskich sklepach opłaca się płacić funtami, w niemieckich czy francuskich – euro, amerykańskich – dolarami, chińskich – juanami, czeskich – koronami itd.

Black Week w sklepach z zagranicy może się jednak wiązać z wyższymi kosztami dostawy towaru w porównaniu z dostawami krajowymi, co przed zakupem zawsze należy zweryfikować na stronie sprzedawcy.

– Przed rozpoczęciem wyprzedaży z okazji Black Friday i Cyber Monday proponowałbym określić maksymalny budżet zakupów, aby później nie zabrakło środków na niezbędne wydatki. Pomocna w tym względzie może okazać się właśnie karta wielowalutowa – wskazuje ekspert Cinkciarz.pl.

Co wydarzy się w Black Week

Pomimo spowolnienia gospodarczego Polacy planują wydać o 5% więcej niż w 2022 roku podczas Black Friday i Cyber Monday -wynika z danych PWC. Przeciętnie wydamy 1004 zł (214 euro), podczas gdy w Europie ta kwota wyniesie średnio 1178 zł (244 euro). Względem 2022 roku stanowi to wzrost o 5% w Polsce oraz 8% w Europie. Polscy konsumenci są bardziej odporni na szał zakupowy niż mieszkańcy Europy Zachodniej, głównie z uwagi na świadomość zakupową oraz przyzwyczajenie do regularnych akcji promocyjnych odbywających się przez cały rok. Chociaż większość Polaków jest gotowa wydać więcej niż zakładała, to równolegle, z wyprzedzeniem planują co i gdzie kupić. Jednocześnie ok. 40% Polaków deklaruje konieczność oszczędzania ze względu na mniejsze zasoby gotówkowe co wpłynie na całościowe wyniki tegorocznego Black Friday. W Polsce wciąż panuje tradycja kupowania prezentów, jednak coraz częściej kupujemy także dla siebie (76%) – w tym względzie zbliżamy się do średniej europejskiej (81%) - wynika z raportu “Black Friday i wyprzedaże przedświąteczne: konsumenci w Polsce szykują portfele” opracowanego przez Strategy& Polska.

Blisko 2/3 Polaków planuje skorzystać z Black Friday i Cyber Monday ​przy spodziewanych wydatkach na poziomie 214 euro. Pomimo tego, że wzrosty są niższe od odczytów inflacyjnych​, rośnie spodziewana wartość zakupów a zainteresowanie Black Friday w Polsce wzrasta z roku na rok i zbliża się do średniej europejskiej​. Na tle innych państw europejskich Polacy wyróżniają się dużym stopniem świadomości i potrafią ocenić czy rzeczywiście spotykają się z atrakcyjną ofertą​ zakupową. W tym kontekście warto pamiętać o obowiązującej Dyrektywie Omnibus, zgodnie z którą przedsiębiorca w każdym przypadku obniżenia ceny towaru lub usługi obok informacji o obniżonej cenie powinien uwidocznić informację o najniższej cenie tego towaru lub tej usługi w okresie 30 dni przed wprowadzeniem obniżki. Ponadto około 40% Polaków deklaruje konieczność oszczędzania ze względu na mniejsze zasoby gotówkowe.

- Okres przedświąteczny to kluczowy czas sprzedaży dla wielu detalistów – dlatego też tegoroczny Black Friday i otaczające go tygodnie silnych działań promocyjnych powiedzą dużo o kondycji polskiego handlu detalicznego.​ Ostatnie, trudne miesiące przyniosły dalsze zmiany w zachowaniach konsumentów – kupujemy mniej, często oszczędniej wybierając zamienniki ulubionych marek. Tradycyjnie Polacy lubią korzystać z promocji i planować zakupy – z tego powodu czekają na Black Friday, ale będą też krytycznie oceniać atrakcyjność ofert. Pierwsze odczyty wskazują, że możemy się spodziewać wzrostów, ​w stosunku do zeszłego, również trudnego roku – jednakże walka o wzrost nie będzie trywialna - dodaje Krzysztof Badowski, partner zarządzający Strategy& Polska.

W Polsce, tradycyjnie wśród planowanych zakupów dominują​ odzież (41%), elektronika (33%) oraz kategorie prezentowe (zdrowie i uroda - 24%, książki - 18% oraz zabawki - 17%). ​Na tle Europy Zachodniej Polska wyróżnia się większym zainteresowaniem kategoriami powiązanymi ze zdrowiem i urodą (24% w Polsce wobec 20% w Europie), sprzętami domowymi (odpowiednio 20% i 15%) oraz spożywczymi (jedzenie i napoje 12% i 9% oraz upominki świąteczne 11% w Polsce wobec 9% w Europie). 72% konsumentów w Polsce/Europie korzysta z Black Friday i Cyber Monday, aby kupić znaczną część prezentów świątecznych​. Konsumenci deklarujący mniejsze zainteresowanie Black Friday wśród powodów wymieniają brak lub mniej pieniędzy (41%), 23% chęć redukcji ilości posiadanych przedmiotów (23%), przekonanie o niskiej atrakcyjności promocji Black Friday (20%).

- Takie otoczenie wymaga dobrego przygotowania od producentów i sieci handlowych – kluczem do sukcesu na festiwalu promocji staje się dobra komunikacja, skuteczne inspirowanie, ale też dobry dobór produktów i mechanizmów promocyjnych. Badania pokazują, że kupujemy coraz więcej produktów nie tylko z myślą o świątecznych prezentach, ale dla siebie – to doskonała okazja dla handlu, żeby zadbać o tę misję zakupową​ - mówi Maciej Kroenke, partner Strategy& Polska, lider zespołu Revenue Management.

Jak przygotować się do Black Friday

Ponad połowa konsumentów rozpoczyna przygotowania do Black Friday z wyprzedzeniem budując listę zakupów. Planowanie zakupów dotyczy zarówno poszukiwanych produktów jak i preferowanych sprzedawców​. Pomimo skrupulatnego planowania, szczególnie wzmocnionego w okresie inflacji, blisko 25% konsumentów ulega zakupom impulsowym lub inspiracji​. W odpowiedzi na oczekiwania obserwujemy wzmożoną aktywność komunikacyjną sprzedawców już od pierwszych dni listopada (odliczanie, kalendarze Black Friday czy też akcje typu Black Weeks)​. Jednak pomimo planowania z wyprzedzeniem, 23% polskich klientów kupiło w zeszłym roku co najmniej jeden artykuł pod wpływem impulsu. Podobny poziom inspiracji prezentowali konsumenci w Niemczech, Francji czy Włoszech i Hiszpanii.

Do głównych źródeł pozyskiwania informacji należą kanały cyfrowe, ale​ w Polsce rola kanału stacjonarnego jest wciąż istotna​. Ponad połowa zakupów online dokonywana jest przez komputer (56% w Polsce i 54% w Europie Zachodniej), a ponad jedna trzecia na telefonie (36% w Polsce ​i 35% w Europie Zachodniej). W sklepach stacjonarnych zakupów dokonuje 37% Polaków i 34% konsumentów z Europy Zachodniej. Szczególnie istotną rolę odgrywają agregatorzy ofert oraz w różnym stopniu personalizowana komunikacja marek ​z konsumentem​. Przy dużej intensywności komunikacji wszystkich graczy rynkowych szczególnego znaczenia nabiera konieczność bezpośredniego przekazu wraz ​z interesującą zawartością.