Zielona rewolucja w logistyce

Logistyka to dziedzina życia, która ma ogromny wpływ na nasze życie, choć często na co dzień tego nie widzimy. Przykład? Handel. Każdy z nas codziennie kupuje towary w sklepie, które ktoś przecież musi do niego dostarczyć. W okresie covidu również bardzo wzrosła rola firm kurierskich. Także powiązana z nimi branża e-commerce urosła jak na drożdżach – tylko w 2020 r., a więc w pierwszym roku pandemicznym, rynek logistyki e-commerce wzrósł aż o 30 proc. Nie pozostaje to, rzecz jasna, bez wpływu na ekologię. Według raportu Transport Intelligence „Total Logistics” wzrost globalnego rynku logistycznego wynosi obecnie nawet 4,7 proc. rocznie. 

Ta wzrastająca rola branży TSL sprawia, że firmy transportowe błyskawicznie zmieniają swoje oblicze, wchodząc, a właściwie wjeżdżając na zieloną ścieżkę rozwoju. Dostrzegły one, że mają ogromny wpływ na środowisko, zauważyły też, że zielone oblicze daje im przewagę konkurencyjną, stając się coraz bardziej istotne dla partnerów biznesowych. Z drugiej strony na rynku przybywa innowacyjnych rozwiązań, które pozwalają obniżać koszty operacyjne i poprawiać wpływ na środowisko. Swoją rolę odgrywa też coraz bardziej ambitna polityka Unii Europejskiej. Już cztery lata temu Parlament Europejski ogłosił kryzys klimatyczny i wezwał rządy państw całego świata do redukcji gazów cieplarnianych. Ambitny plan przewiduje osiągnięcie neutralności klimatycznej już w 2050 r. 

Ekologistyka na topie

To, że ekologistyka jest na topie, potwierdza raport przygotowany przez Goodyear Sustainable Reality Survey. Wynika z niego, że mimo wzrostu cen paliw i energii związanego m.in. z wojną w Ukrainie, rozwiązania przyjazne środowisku pozostają dla firm logistycznych jednym z priorytetów. Na pytanie „dlaczego dbasz o zrównoważony rozwój”, aż 50 proc. flot odpowiada, że pomaga to im obniżyć koszty operacyjne, a niemal jedna trzecia, że jest to zgodne z wartościami korporacyjnymi i wyraża troskę o zmiany klimatyczne. Co 10. firma przyznaje, że bez zielonej polityki trudno byłoby im zdobyć nowe kontrakty. Prawie trzy czwarte flot uznało tę kwestię ekologii za ważną lub bardzo ważną, a jedna trzecia ma już zdefiniowane cele w tym zakresie. Pokazuje to, że dbanie o środowisko naturalne to zarówno kwestia ideo-aksjologiczna, jak i ekonomiczny pragmatyzm. To dobrze, bo takie połączenie zapewnia, że działania w tej dziedzinie będą skuteczne i konsekwentne.

Na zmianę zwyczajów branży logistycznej mają też wpływ coraz bardziej proekologiczne postawy konsumentów. Według badania EY Future Consumer Index, ponad jedna trzecia polskich klientów jest skłonna płacić więcej za produkty, jeśli są produkowane w zrównoważony sposób i mają mniejszy negatywny wpływ na środowisko. 

Zielone narzędzia

Ale zielona rewolucja w logistyce to nie tylko kwestia deklaracji. Branża wie, że musi potraktować poważnie plany Unii Europejskiej, które zakładają, że do 2025 r. pojazdy ciężarowe i autobusy będą emitować aż o 15 proc. mniej dwutlenku węgla. Do 2030 r. emisja powinna spaść aż o 30 proc. A to oznacza, że firmy TSL muszą wprowadzać w życie konkretne proekologiczne rozwiązania.

Jakie? Z cytowanych już badań Goodyear Sustainable Reality Survey wynika, że ponad połowa (53 proc.) firm transportowych odnawia swój park samochodowy, a 42  proc. szkoli kierowców w ekologicznej jeździe. Niemal tyle samo wdraża rozwiązania telematyczne umożliwiające monitorowanie zużycia paliwa. Powodują też one bardziej racjonalną eksploatację i konserwację opon, dzięki której można przedłużyć im życie niekiedy nawet o 150 proc. 

Tak więc wdrażanie zielonych narzędzi staje się coraz częściej opłacalne, co pozostaje w zgodzie ze współczesnymi trendami. Nowoczesne podejście do ekologistyki szuka bowiem równowagi między ekologią a ekonomią, a właściwie udowadnia, że obie te dziedziny mogą iść w parze. Owszem, rozwiązania proekologiczne są wciąż droższe, ale w dłuższej perspektywie okazują się korzystne. Zielone rozwiązania w logistyce coraz częściej prowadzą bowiem do optymalizacji produkcji, co obniża jej koszty. 

Syndrom ostatniego kilometra

Te optymistyczne dane nie oznaczają, rzecz jasna, że zielona logistyka nie spotyka się z trudnymi wyzwaniami. Pierwszym jest ciągle dość silne uzależnienie od paliw kopalnych. Powód? Tempo wprowadzania OZE jest wciąż niezadowalające, na co branża TSL ma dość ograniczony wpływ. 

Drugim problemem pozostaje ostatnie ogniwo zielonego łańcucha dostaw, jakim jest etap dostarczenia towaru do klienta. Dlaczego tak się dzieje? Bo na tym rynku panuje ogromna konkurencja i firmy prześcigają się w oferowaniu jak najtańszych i najszybszych dostaw. Często cierpi na tym właśnie ekologia. Specjaliści od ekologistyki nazywają to „syndromem ostatniej mili” lub – w wersji zeuropeizowanej – „ostatniego kilometra”. Właśnie temu zagadnieniu poświęcony jest raport Last Mile Experts dotyczący najnowszych trendów oraz innowacji w branży kurierskiej. Wynika z niego, że w najbliższych latach możemy się spodziewać ekspansji elektrycznych samochodów dostawczych na rynku usług kurierskich, szczególnie w dużych miastach, w których wzrost zanieczyszczeń, emisji dwutlenku węgla i hałasu staje się kluczowym problemem do rozwiązania. Analiza przeprowadzona przez Komisję Europejską dowodzi, że samochody osobowe oraz lekkie pojazdy dostawcze odpowiedzialne są za kilkunastoprocentowy udział w emisji dwutlenku węgla. 

Co to oznacza? Że całkowite przestawienie się na elektromobilność zredukowałoby emisję o ponad 62 mln t! Ważnym trendem jest też wzrost znaczenia automatów paczkowych. Według wyliczeń ekspertów, jeden paczkomat redukuje rocznie taką ilość dwutlenku węgla, która odpowiada oczyszczaniu atmosfery przez 2769 drzew! - Nasz raport pokazuje, że nie ma jednej złotej metody na rozwiązanie problemu emisji spalin na etapie „ostatniej mili”. Oczywiście jednym z głównych trendów będzie coraz szersze zastosowanie pojazdów elektrycznych szczególnie w obszarach miejskich. Wymiana floty musi postępować stopniowo. To będzie ewolucja, a nie rewolucja – przewiduje Mirek Gral, partner w Last Mile Experts. Jego zdaniem, zieloną presję na przewoźników będą też wywierać władze miast. Tak się dzieje już m.in. w Holandii czy Austrii. Ale zielona logistyka to nie tylko kwestia transportu, ale też opakowań, w których umieszczany jest produkt końcowy. Na szczęście coraz więcej firm korzysta w tym zakresie z materiałów biodegradowalnych, a także wtórnego wykorzystywania tych samych opakowań. 

Na zieloną logistykę warto też spojrzeć globalnie. Aż 90 proc. ładunków w światowym handlu dostarczanych jest za pomocą statków. Są one napędzane ogromnymi silnikami, które spalają mazut i ropę naftową, a także emitują siarkę. W ten sposób dewastują środowisko. Dlatego tak ważne jest wdrażanie zielonych rozwiązań w dziedzinie logistyki morskiej. Najwięksi operatorzy kontenerowi planują wprowadzenie na rynek statki napędzane zielonym metanolem, co w przyszłości pozwoli znacząco zredukować emisję dwutlenku węgla.

Wzrastająca świadomość klientów

Wszystko to świadczy, że ekologistyka jest nie tylko zgodna ze współczesnymi trendami proekologicznymi, ale też stanowi element rozsądnej strategii biznesowej. Jedne z najszerzej zakrojonych badań na ten temat przeprowadzili naukowcy z Wyższej Szkoły w Heilbronn. Wybór padł na niemieckie przedsiębiorstwa m.in. dlatego, że pod względem świadomości ekologicznej i dbałości o środowisko naturalne uznawane są one za wzór do naśladowania. 

Z badań wynika, że ponad 80 proc. przedsiębiorstw uważa, że już realizuje cele zielonej logistyki. Dr Joanna Krzywda z Katedry Logistyki i Zarządzania Międzynarodowego Politechniki Częstochowskiej podkreśla, że motywacja do podejmowania tych zielonych działań jest wprawdzie różna, przede wszystkim jednak jest to poczucie odpowiedzialności za losy środowiska naturalnego. - Prawie połowa badanych firm została już skonfrontowana z zagadnieniem ekologistyki przez swoich klientów. Widać wyraźnie, że przedsiębiorstwa powoli oswajają się z zieloną logistyką – zauważa naukowczyni.

Podobnie, choć nieco wolniej, dzieje się nad Wisłą. Aż 85 proc. Polaków chce kupować towary w firmach, które dbają o zrównoważony rozwój, także w kwestii logistyki i łańcucha dostaw. Od zielonego kierunku w branży logistycznej nie ma zatem odwrotu i wypada się z tego tylko cieszyć!

----------

Piotr Lachowicz. Group sustainability expert, Grupa Raben

Działać wspólnie na rzecz klimatu

W 2022 r. Grupa Raben przyjęła nowe cele redukcji emisji dwutlenku węgla zgodne z celem przyjętym w Porozumieniu paryskim, wspierającym ograniczenie wzrostu temperatury na świecie na poziomie znacząco poniżej 2 stopni Celsjusza. W praktyce oznacza to dla nas przede wszystkim ograniczenie emisji powstałych ze spalania paliw przez flotę własną oraz związanych z zakupem energii elektrycznej czy ciepła (zakres 1 i 2) o 38,7 proc. do 2030 r. 

Aby osiągnąć ten cel, w 2022 r. – dzięki zakupom energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych, w tym realizacji zawartej umowy PPA , jak również inwestycjom we własne farmy fotowoltaiczne – osiągnęliśmy spadek emisji na poziomie 26 proc. w stosunku do bazowego 2020 r. Ponadto systematycznie wdrażamy rozwiązania poprawiające efektywność energetyczną naszych obiektów magazynowych. 

Zdajemy sobie sprawę, że największym wyzwaniem, z którym będzie musiał się zmierzyć cały sektor, jest ograniczenie emisji z działalności transportowej. Aby to osiągnąć, w ubiegłym roku rozpoczęliśmy komercyjną eksploatację pierwszego w naszej flocie elektrycznego ciągnika siodłowego. Ponadto systematycznie modernizujemy flotę, skutecznie dążąc do eliminacji samochodów z silnikami poniżej EURO V i sprawdzamy możliwość wdrożenia innych dostępnych alternatywnych paliw. Kolejnym krokiem, który jest obecnie jeszcze przed nami, będzie zaangażowanie naszych dostawców, w tym przede wszystkim przewoźników, we wspólne działania na rzecz klimatu. 

Mając na uwadze wdrażanie polityki klimatycznej oraz zmiany regulacyjne, w tym również nowe obowiązki w ujawnianiu danych niefinansowych, działania na rzecz klimatu będą wpływały na wyniki finansowe i dostępność zewnętrznych źródeł finansowych.