Zbuntowani

Deinfluencerzy, znani też jako antyinfluencerzy, to osoby, które świadomie i celowo działają na przekór standardowym praktykom influencerów. Czyli raczej starają się ludzi zniechęcić do zakupów. I tak, jak tradycyjni influencerzy, deinfluencerzy również korzystają z platform mediów społecznościowych, takich jak Instagram, YouTube czy TikTok. Jednak ich zasadniczym celem jest podważanie i krytykowanie kultury ciągłej konsumpcji oraz samego przemysłu reklamowego. 

Dla biznesu trendy w social mediach mają wpływ na konkretne pieniądze. Dowodzą tego badania przedstawione w raporcie agencji badawczej IQS: 21 mln Polaków śledzi co najmniej jednego influencera, a trzech na czterech z nas ulega jego wpływom. Ilu śledzi deinfluencerów nie wiadomo, bo trend jest bardzo młody. Zyskują oni jednak coraz większą popularność i mają wpływ na świadomość społeczną, także na postawy klientów polskich firm. Kiedy zniechęcają do zakupu danego produktu wytwarzająca go firma może odczuć finansowe i wizerunkowe konsekwencje.  

Stop, tak dalej już nie można 

Początków deinfluencingu dr Krzysztof Chmielewski z Katedry Marketingu Akademii Leona Koźmińskiego wypatruje w ruchu młodzieży strajkującej na rzecz ochrony klimatu i wydarzeń takich jak Fridays For Future.  

– To młodzi ludzie zwrócili nam uwagę na to, że nie możemy kontynuować naszego sposobu życia – wyjaśnia Chmielewski – Patrzyli na zachowania swoich dziadków czy rodziców i wszczęli powstanie przeciwko bezrefleksyjnemu konsumpcjonizmowi. To nastolatkowie mówią „stop” dla pochłaniania dóbr wyprodukowanych jak najniższym kosztem, ale dewastującym dla środowiska, a także ludzi wykonujących pracę w fatalnych warunkach – dodaje Chmielewski.  

Jak zaznacza naukowiec fenomen przyszedł do Polski z Europy Zachodniej i Skandynawii (znaczenie ma tu postać Grety Thunberg i skupionej wokół niej społeczności). Rezygnowanie z podróży samolotem, ograniczenie śladu węglowego czy wyjście naprzeciw dyktatu symboli dobrego życia generowanego przez wielkie marki to właśnie podstawa deinfluencingu od niedawna rezonującego także na rodzimym rynku.  

- Zaczęło się od strajków klimatycznych, idei second use, second hand, ecoaware, gospodarki o zamkniętym obiegu itp. Teraz przejawia się to w postawach less is more (mniej a lepiej) – czyli, podkreślaniu, że nie musimy wymieniać garderoby co sezon, do czego niejako namawiają nas sieciówki z ubraniami. Zamiast pragnienia dostosowania się do trendów coraz więcej osób z dumą nosi np. te same buty przez kilka sezonów – wyjaśnia Chmielewski.  

W grupie deinfluencerów działających z powodu przesłanek ideologicznych obok przepisu na sałatkę z awokado dostaniemy też informację o tym, że na plantacje tego owocu wycina się lasy równikowe. W tym przypadku deinfluencer namawia może nie tyle do rezygnacji z awokado w diecie, co świadomego ograniczenia jego spożywania.   

Bunt przeciwko konsupcji pojawił się też w trudnym dla przedsiębiorców momencie. Na rynku kryzys, w firmach ścinane są budżety reklamowe, firmy odczuwają odwrót klientów, którzy odkładają zakupy z powodu inflacji. I teraz mają dobre uzasadenienie dla takiej decyzji. Jak wyjaśnia dr Chmielewski człowiek lubi się oszukiwać i niechętnie przyznaje przed sobą, że na coś go po prostu nie stać. Tym bardziej jeśli stoi przed takim dylematem codziennie. Dlatego chętnie pójdzie za deinfluencerem, który podsunie mu opowieść o tym, że ta rezygnacja poparta jest pewną wartością, taką jak wspólne działanie na rzecz ochrony środowiska.  

Deinfluencerka Klaudia Zając namawia swoich odbiorców na TikToku...