Podatek od towarów i usług. Jak go prawidłowo rozliczać

Podatnicy VAT mogą wybierać między miesięcznym a kwartalnym okresem rozliczeniowym, składając odpowiednie pliki JPK:

• JPK_V7 – dla rozliczeń miesięcznych
• JPK_V7K – dla rozliczeń kwartalnych

Od 1 października 2020 roku podatnicy muszą składać pliki JPK razem z deklaracją VAT. Należy przesyłać:

• JPK_V7 – przy rozliczeniach miesięcznych
• JPK_V7K – przy rozliczeniach kwartalnych

Podatek VAT zasadniczo rozlicza się co miesiąc, ale mali podatnicy, których sprzedaż nie przekroczyła 2 mln euro w poprzednim roku, mogą (ale nie muszą) wybrać rozliczenie kwartalne. Limit 2 mln euro obowiązuje od 1 lipca 2023 roku. Wcześniej limit wynosił 1,2 mln euro.

Kwartalne rozliczenia nie są dostępne dla małych podatników, którzy:

• Są podatnikami VAT czynnymi krócej niż 12 miesięcy
• W danym kwartale lub w poprzednich czterech kwartałach dokonali dostawy towarów z załącznika nr 15 do ustawy o VAT (tak zwane towary wrażliwe, np. wyroby stalowe, paliwa, metale szlachetne, aparaty fotograficzne, dyski HDD, dyski SSD, folie stretch) o łącznej wartości przekraczającej 50 tys. zł bez VAT w jakimkolwiek miesiącu
• Dokonali importu towarów na zasadach z art. 33a ust. 1 ustawy o VAT
• Nie zapewniają możliwości zapłaty przy użyciu instrumentu płatniczego w miejscu działalności

Podatnicy chcący rozliczać się kwartalnie muszą złożyć pisemne zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego najpóźniej do 25. dnia drugiego miesiąca kwartału, za który będzie składane pierwsze rozliczenie.

Terminy składania deklaracji i zapłaty podatku

Deklaracje i należny podatek należy złożyć i zapłacić:

• Miesięczne rozliczenie – do 25. dnia następnego miesiąca (np. za maj do 25 czerwca).
• Kwartalne rozliczenie – do 25. dnia miesiąca następującego po kwartale (np. 25 kwietnia, 25 lipca).

Jeżeli termin składania deklaracji VAT przypada na sobotę, niedzielę lub święto, przesuwa się on na najbliższy dzień roboczy.

Za opóźnienia w płatności podatku VAT naliczane są odsetki. Obecnie stawka wynosi 8% rocznie. Jeżeli kwota odsetek nie przekracza 8,70 zł, przedsiębiorca nie musi ich płacić.

Stawki VAT

Podatek VAT płaci się według stawek:

• 23% – podstawowa stawka
• 8% – obniżona stawka, np. na usługi budowlane, kulturalne, sportowe
• 5% – obniżona stawka, np. na podstawowe produkty żywnościowe, artykuły dla niemowląt, książki
• 0% – preferencyjna stawka, np. na wewnątrzwspólnotową dostawę towarów i eksport

Stosując stawkę 0%, sprzedawca nie płaci podatku, ale może odliczyć VAT od zakupu towarów i usług związanych z daną transakcją.

W razie wątpliwości co do prawidłowej stawki VAT, można wystąpić o Wiążącą Informację Stawkową.

Obniżone stawki VAT

Obniżone stawki VAT stosowane są do wybranych towarów i usług:

• Załącznik nr 3 do ustawy o VAT – wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką 8% (np. kawa, wyroby cukiernicze, drzewa, nasiona, środki odkażające, usługi taksówkowe)
• Załącznik nr 10 do ustawy o VAT – wykaz towarów i usług opodatkowanych stawką 5% (np. mięso, produkty mleczarskie, warzywa, owoce, książki, pieluchy)

Deklaracje podatników VAT-UE

Podatnicy VAT-UE dokonujący transakcji wewnątrzwspólnotowych muszą składać informacje VAT-UE w formie elektronicznej. Deklaracje te składa się co miesiąc, nawet jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie, w terminie do 25. dnia miesiąca po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy.

Mechanizm podzielonej płatności

Mechanizm podzielonej płatności (split payment) stosuje się, gdy:

• Należność z faktury przekracza 15 tys. zł brutto
• Choćby jedna pozycja na fakturze dotyczy towarów lub usług wrażliwych z załącznika nr 15 do ustawy o VAT
• Obie strony transakcji są podatnikami VAT

Jeżeli faktura zawiera adnotację „mechanizm podzielonej płatności”, nabywca musi zapłacić należność w MPP. W komunikacie przelewu należy wskazać:

• Kwotę podatku VAT
• Kwotę sprzedaży brutto
• Numer faktury
• NIP dostawcy

Jeśli sprzedajesz towary objęte obowiązkowym MPP, na fakturze umieść adnotację „mechanizm podzielonej płatności”. Wówczas podatek VAT trafi na twoje konto VAT.

Rozliczenie VAT to proces, który wymaga precyzji i świadomości obowiązujących przepisów. Regularne monitorowanie terminów i znajomość odpowiednich stawek podatkowych pomaga uniknąć problemów i sankcji ze strony organów podatkowych.