Prawny start w startup. Finansowanie startupu ze środków publicznych
Istnieje kilka ścieżek, którymi startupy mogą podążać w celu zebrania środków finansowych na rozwój biznesu. Oczywiście najłatwiejszym rozwiązaniem byłoby skorzystanie z własnych środków, jednak jest to często niemożliwe szczególnie w przypadku innowacyjnych biznesów ze względu nakłady potrzebne na rozpoczęcie działalności (np. infrastruktura techniczna). Startupom pozostaje wówczas poszukiwanie prywatnych inwestorów lub ubieganie się u różnych instytucji o dokapitalizowanie swojej działalności ze środków publicznych.
Zaletą skorzystania z tego drugiego rozwiązania jest przede wszystkim możliwość uzyskania przez startupy wsparcia eksperckiego i finansowego, jak również możliwość nawiązania kontaktu z dużymi przedsiębiorstwami, które dysponują rozbudowaną infrastrukturą i doświadczeniem na rynku. W morzu różnorodności programów wspierających startupy, jest jeden fundusz koncentrujący znaczące środki na wspieranie innowacyjnych projektów, który jest katalizatorem rozwoju dla innowacyjnych spółek technologicznych. Fundusz ten powstał we współpracy Narodowym Centrum Badań i Rozwoju i ma przeznaczyć środki na inwestycje w niezależne fundusze CVC i VC.
Do czasu powstania rozwiązania, który oferowałby systemowe wsparcie dla rozwoju innowacyjnych spółek, startupy mogą jednak liczyć na wsparcie finansowe w ramach programów oferowanych przez różne instytucje dysponujące środkami publicznymi. Jednym z takich instrumentów są programy oferowane przez m.in. Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP), NCBiR, Agencję Rozwoju Przemysłu (ARP), Polski Fundusz Rozwoju (PFR) i Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK). Nieustannie powstają nowe rozwiązania dedykowane dla startupów i otwierają się nabory do istniejących już programów, dzięki którym startupy mają do dyspozycji wachlarz możliwości pozyskania finansowania od instytucji, które udzielają wsparcia ze środków publicznych. Przedstawimy więc jedynie wybrane dostępne sposoby uzyskania wsparcia finansowego.
Programy oferowane przez PARP
PARP dysponuje zarówno funduszami państwowymi, jak i unijnymi – przeznacza je na organizację szkoleń, ale też dofinansowanie m.in. statupów. Jednym ze sposobów uzyskania wsparcia oferowanych przez PARP jest udział w konkursie pt. Rozwój start-upów w Polsce Wschodniej, w ramach, którego startupy realizujące projekt w co najmniej jednym województwie Polski Wschodniej mogą ubiegać się o dofinansowanie nawet o kwotę 1 mln złotych na swojego biznesu. Taka kwota z pewnością ułatwi rozwój startupu i umożliwi skorzystanie usług doradczych i eksperckich, zakup sprzętu i infrastruktury niezbędnej do realizacji innowacyjnego pomysłu. Aby jednak dostać szansę ubiegania się o takie dofinansowanie, trzeba przejść przez etap pierwszy, tj. okres inkubacji w ramach tzw. platformy startowej. Dłuższa droga do realizacji projektu i pozyskania funduszy na rozwój może jednak opłacać się startupom. Platformy startowe są tworzone przez ośrodki innowacji, uczelnie, duże i średnie przedsiębiorstwa, fundusze kapitałowe i instytucje, dzięki którym startupy otrzymują szansę na skorzystanie ze specjalistycznej infrastruktury, prowadzenie badań lub współpracę ze specjalistami, co umożliwia im weryfikację rynkowych założeń przedsięwzięcia. Co więcej, dostępne programy inkubacyjne przewidują branżowe specjalizacje, m.in z zakresu transportu i motoryzacji, ekoenergetyki, produkcji żywności, dzięki czemu startupy mogą współpracować z ekspertami, którzy rozumieją ich otoczenie i branżę.
Innym z rozwiązań oferowanych przez PARP są programy akceleracyjne, których założeniem jest przyspieszenie rozwoju startupów poprzez m.in. umożliwienie im testowania swoich rozwiązań w dużych spółkach, jednocześnie zwiększając skalę ich działalności. Biorąc udział w tym programie startupy mogą liczyć na dofinansowanie do kwoty 250 tyś zł. Niewątpliwą zaletą programu jest brak konieczności posiadania wkładu własnego przez startup, gdyż w ramach uczestnictwa w programie, startupy mogą liczyć na pokrycie 100 % kosztów kwalifikowanych projektu. Dofinansowanie uzyskane przez startup poprzez udział w programie akceleracyjnym PARPu można wykorzystać na sfinansowanie projektu na rozwój technologii i przygotowanie jej do wdrożenia, ale także na sfinansowanie usług prawnych, księgowych i doradczych.
Wsparcie PFR i BGK
Stosunkowo dużo programów wsparcia dla startupów oferuje także PFR. Są różnego rodzaju instrumenty wsparcia, od pożyczek m.in. na rozpoczęcie działalności lub rozwój projektów innowacyjnych po inwestycje kapitałowe funduszy VC, które dokonując inwestycji korzystają ze środków publicznych. Kwota wsparcia różni się w zależności od rozwiązania. W przypadku pożyczek na rozwój innowacyjnej działalności może ona wynieść nawet 20mln zł. Warunki, na jakich finansowanie zostanie udzielone zostało szczegółowo określone przez PFR dla każdego z instrumentów wsparcia, ale punktem wspólnym są preferencyjne warunki jego udzielenia, a także możliwość z korzystania z dodatkowych usług, tj. szkoleń i doradztwa, co może być szczególnie cenne dla rozwoju startupów.
Podobne instrumenty wsparcia przedstawia także BGK, oferując innowacyjnym spółkom we wczesnej fazie rozwoju różnego rodzaju pożyczki i wejścia kapitałowe. Podobnie jak w przypadku finansowania PFR, kwota finansowania zależy od rodzaju instrumentu, a startupy mogą liczyć na uzyskanie finansowania na warunkach korzystniejszych niż rynkowe.
Wsparcie innowacyjności przez ARP
Ciekawe rozwiązania oferuje także ARP, która w ramach swoich działań na rzecz rozwoju innowacyjności w Polsce oferuje dedykowane programy dla konkretnych branż przemysłu. Założeniem ARP było stworzenie kompleksowego planu rozwoju dla takich branż jak: technologie kosmiczne oraz gry wideo, ale planowane jest rozwinięcie wsparcia dla sektorów, co może być szansą dla startupów działających także w innych branżach. Próżno jednak szukać konkretnych informacji, co do warunków udzielenia wsparcia czy kwoty dofinansowania startupów. Programy oferowane startupom przez APR mają przede wszystkim charakter inkubacyjny, których celem jest wpieranie i rozwój potencjału polskich twórców gier lub technologii kosmicznych poprzez szkolenia, mentoring, wejście kapitałowe.
W Polsce, podobnie, jak i innych krajach Unii Europejskiej, tworzy się programy ze środków publicznych, których celem jest wspieranie projektów inwestycyjnych na wczesnych etapach rozwoju. Katalog programów w ramach, których różne instytucje wspierają młode innowacyjne spółki nie jest jednak zamknięty, gdyż w każdej chwili można liczyć na otwarcie się nowych możliwości pozyskania finansowania ze środków publicznych. Szczególnie warto przyglądać się rozwiązaniom proponowanym przez NCBiR. Takim programem realizowanym w przeszłości przez NCBiR, dzięki któremu fundusze VC mogły dokonywać inwestycji w projekty we wczesnej fazie był program Alfa Bridge (współfinansowany ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój). Bezzwrotne dofinansowanie ze strony NCBiR wynosiło aż 80%, a wsparcie, na jakie może liczyć indywidualny projekt wynosiło ok. 1 mln zł. Program ten przyczynił się do rozwoju wielu pomysłów o wysokim potencjale komercjalizacyjnym, co dało szansę naukowcom na dotarcie ze swoimi pomysłami do biznesu.
Choć nabór do tego programu został już zakończony, w miarę rozwoju innowacyjnej gospodarki i technologii, możliwości tego typu powinno być coraz więcej i warto śledzić pojawianie się nowych programów wspierających rozwój innowacyjnych pomysłów.
Podsumowując, korzystanie ze środków własnych i szukanie prywatnych inwestorów, to nie jedyna opcja finansowania rozwoju startupów. Uczestnicząc w programach oferowanych przez różne instytucje, startupy nie tylko mają możliwość pozyskania finansowania ze środków publicznych, ale także otrzymują często szansę skorzystania z wiedzy i doświadczenia ekspertów znających ich branżę.
Niewątpliwą zaletą programów jest zdobycie przez startupy szansy na realizację często kosztownych projektów, a także rozwinięcie swoich innowacyjnych produktów do poziomu, w którym będą mogły przetestować swoje rozwiązania na rynku. Choć możliwości wsparcia ze środków publicznych mogłoby być znacznie więcej, na czym skorzystałaby przede wszystkim polska gospodarka, to liczba programów dzięki którym startupy mogą skorzystać ze środków publicznych nieustannie się zmienia, więc warto na bieżąco śledzić wszelkie możliwości finansowania działalności startupów.
