Wolontariat pracowniczy – to się opłaca!

Załóżmy, że twoi pracownicy po godzinach, z własnej woli, podejmują się dodatkowej pracy, za którą nie otrzymują wynagrodzenia. Wykorzystują te same umiejętności i czerpią z tej samej wiedzy co na co dzień w pracy, ale w innych, równie istotnych celach. Dla przykładu, dziennikarz z branżowego magazynu uczący cudzoziemców języka polskiego czy zatrudniony w startupie fizyk prowadzący kółko naukowe dla dzieci. Okazuje się, że do „pracy bez płacy” skutecznie przekonywane są kolejne osoby z twojego zespołu. Z czasem życie prywatne i pasje pracowników, jak np. wolontariat stają się tematem biurowych rozmów. To ważne, bo właśnie w życiu osobistym nawiązywane są nowe relacje, nowe przyjaźnie, czasem w poprzek zawodowej hierarchii. W pewnym momencie ktoś sugeruje, że każdy może zostać wolontariuszem i namawia, by firma oficjalnie włączyła się do wolontariatu, a pracownicy dostali dwa dni wolne na realizacje zewnętrznych projektów.

Wówczas w twojej głowie pojawia się pytanie, dlaczego pracownicy nie mogli wcześniej tej energii wykorzystać w twojej firmie. Bijesz się w piersi, że może nie umiałeś wzbudzić w nich większego zaangażowania. Może za mało przyciskasz im śrubę? I może najwyższa pora to ukrócić?

Tyle że jest dokładnie na odwrót! Wszystko wskazuje na to, że gotowość pracowników do podjęcia wolontariatu świadczy o tobie, jako szefie i pracodawcy, jak najlepiej. Tobie i twojej firmie wolontariat pracowniczy po prostu się opłaca. I to nie tylko wizerunkowo.

Nauka współpracy w działaniu

Zacznijmy od diagnozy. Badanie „Kryzys wartości w społeczeństwie współczesnym”, przeprowadzone przez Europejski Instytut Socjologii w 2017 r., wskazuje na zmniejszającą się zdolność społeczeństw do budowania wspólnych wartości i zaufania między obywatelami. Ma to odzwierciedlenie także w relacjach biznesowych i firmowych, gdzie ten brak zaufania jest coraz bardziej uciążliwy. Coraz więcej osób chce zmiany.

– Wolontariat pracowniczy ma wpływ na tworzenie bardziej przyjaznych warunków pracy – uważa Wojciech Kaczmarczyk, dyrektor Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego. – Wolontariat przyczynia się do zmniejszania napięcia pomiędzy pracownikami, budowaniu atmosfery współpracy, zaufania, a tym samym powiększania kapitału społecznego. Poprzez dobro, które powstaje na skutek zaangażowania w wolontariat pracowniczy buduje się także najlepiej rozumianą społeczną odpowiedzialność biznesu – dodaje Kaczmarczyk. A stąd już prosta droga do ESG, ze szczególnym naciskiem na literkę S, która oznacza m.in. zaangażowanie społeczne. Na razie raportowanie ESG dotyczy tylko większych firm, ale wkrótce będzie to sprawą każdej, także twojej firmy.

Nie muszę. Chcę!

Wolontariat pracowniczy ma wiele plusów, które rzutują bezpośrednio na biznes. Spójrzmy na zestawienie najważniejszych wartości, które opracował Narodowy Instytut Wolności. Na pierwszym miejscu jest dobrowolność (pamiętaj, żadnego przymuszania pracowników do wolontariatu!). Dzięki wolontariatowi możemy bowiem zmieniać nawyki z „muszę”, „powinienem” na „chcę” (i to bez pomocy coachingu!). Tym samym wzmacniamy motywację wewnętrzną i osiągamy większą skuteczność naszych działań. O lepszej współpracy i budowaniu zaufania była już mowa. Kolejny punkt to inicjatywa – nawet najmniejsze pojedyncze działania społeczne jednostki czy grupy mogą inspirować innych do podjęcia aktywności w różnych sferach i dawać poczucie wpływu (być może nie mają go w twojej firmie, a to może rodzić frustrację). Kiedy ludzie podejmują inicjatywę, mają do tego odwagę (w biznesie bardzo się to przydaje!), czują się odpowiedzialni (kolejna bezcenna wartość) za dobro wspólne. Rośnie wówczas kapitał społeczny, wzajemne zaufanie i zaangażowanie, a tym samym następuje większa identyfikacja z działaniem, miejscem i ludźmi.

Ważny jest też punkt o uwalnianiu talentów i pokazywaniu swoich mocnych stron. Być może w twojej firmie dany pracownik skupiał się przede wszystkim, by nie popełnić błędu i nie miał przestrzeni, by pokazać w czym naprawdę jest dobry. Wolontariat daje mu ogromne pole do popisu. Wolontariat pracowniczy to również bardzo mocna karta w employer brandingu. Na rynku pracy kandydaci coraz częściej zwracają uwagę na społeczne zaangażowanie pracodawców. W przypadku wolontariatu pracowniczego to znak, że firma czy organizacja chętnie angażuje się w istotne sprawy, a zespół jest zaangażowany i potrafi ze sobą współpracować.

Wolontariat kompetencji

Jeśli korzyści z wolontariatu przedstawione przez Narodowy Instytut Wolności są wystarczająco przekonujące, wówczas warto zastanowić się nad kolejnym krokiem – wyborem wolontariatu. Jak tego dokonać pytamy Pawła Łukasiaka, prezesa Akademii Rozwoju Filantropii w Polsce. Jego zdaniem warunkiem sukcesu jest oddanie tej decyzji pracownikom. To oni mają zdecydować, w co chcą się zaangażować. Tylko tyle i aż tyle! – W tej chwili jedną z najdynamiczniej rozwijających się form wolontariatu jest wolontariat kompetencji. Innymi słowy ofiarujemy światu to, w czym jesteśmy dobrzy, na czym się znamy, w czym jesteśmy specjalistami, co nas pasjonuje – podpowiada Paweł Łukasiak.

Dobrym pomysłem jest konsultacja i współpraca z organizacjami pozarządowymi. Tym bardziej że obie strony na tym zyskują. – To transfer wiedzy, umiejętności, pewien rodzaj innowacyjności, z których mogą czerpać organizacje pozarządowe. Mogą one uczyć się od biznesu kultury organizacyjnej, mówienia językiem nastawionym na korzyści i rezultaty, bo jest to coś, czego wciąż w bardzo wielu organizacjach jeszcze brakuje. Ale możliwy jest także transfer w drugą stronę – transfer wartości i społecznej odpowiedzialności, kultury współpracy, sposobów mądrego pomagania i realizacji działań na płaszczyźnie lokalnej – mówi Wojciech Kaczmarczyk. I dodaje: – Z perspektywy instytucji publicznej, którą reprezentuję, niezwykle ważne jest to, aby wolontariat uczynić elementem debaty publicznej i stworzyć bardziej przyjazne ramy instytucjonalne i prawne dla rozwoju wolontariatu w tym wolontariatu pracowniczego. Właśnie dlatego jednym z programów Narodowego Instytutu Wolności jest też Korpus Solidarności, który promuje i wspiera wolontariat, a w 2023 r. w instytucie uruchomione zostały działania w ramach wolontariatu pracowniczego – podkreśla Wojciech Kaczmarczyk.

----------

Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa obywatelskiego (NIW–CRSO)

jest rządową agencją wykonawczą wspierającą rozwój społeczeństwa obywatelskiego. NIW-CRSO od 2023 r. realizuje program wolontariatu pracowniczego, w ramach którego wspiera pracowników w realizacji autorskich projektów wolontariackich m.in. poprzez szkolenia przygotowujące do wolontariatu, wsparcie finansowe na zakup niezbędnych materiałów do realizacji projektów, umożliwiając wykorzystanie dwóch dni pracy w roku na realizację projektów.