SUKCESja nie tylko dla firm rodzinnych i SUKCES oparty o statut fundacji rodzinnej

Fundacja Rodzinna to rozwiązanie dające narzędzie dla sukcesji majątku wniesionego przez fundatora (osoba fizyczna). Jej celem jest zapewnienie integralności mienia i wzmocnienie więzi rodzinnych (ograniczenie ryzyka konfliktu przy podziale majątku spadkowego). Co ważne celem założenia fundacji rodzinnej nie powinien być cel ekonomiczny - podatkowy, a cel sukcesyjny (cel szczegółowy). To on wyznacza naturę FR. I jest kluczowy da prawidłowego funkcjonowania FR. W oparciu o ten cel kształtowany jest statut, polityka dotycząca zarządzania mieniem (akcjami, nieruchomościami, środkami pieniężnymi, udziałami), zakres dozwolonej działalności gospodarczej, zasady organizacji organów fundacji i rola operatora FR (zewnętrznego podmiotu serwisującego FR). 

Jak powołać fundację rodzinną?

Proces powołania fundacji rodzinnej zawiera kilka elementów koniecznych. Kluczowy jest akt fundacyjny. Następnie fundator ustala statut fundacji rodzinnej, powołuje organy, wniesienie wnosi mienie na pokrycie funduszu założycielskiego i składa wniosek o wpis w rejestrze fundacji rodzinnych. Wyzwaniem dla fundatora może być prawidłowe przygotowanie dokumentów fundacyjnych. Prace nad statutem obejmują wiele zagadnień i ich poziom skomplikowania będzie zależał od różnych czynników, np. liczby fundatorów. Może się okazać, że będzie ich więcej niż jeden. Wtedy w statucie warto wskazać sposób wykonywania przez nich praw i obowiązków fundatora. Dodatkowo warto w niektórych sytuacjach zadbać o powierzenie uprawnień fundatora innej osobie. Chwilę refleksji fundator poświęci nad organami fundacji rodzinnej, w tym prawidłowym wyborem składu osobowego lub kryteriami tego doboru na przyszłość. Fundacja rodzinna działa w interesie beneficjentów. Interpretacja tego interesu będzie ważna dla oceny prawidłowego funkcjonowania FR. Fundator w statucie wskaże beneficjentów lub sposób ich określenia oraz przysługujące im uprawnienia. Sposób i zasady realizowania świadczeń będą indywidualnie przypisane woli fundatora i jego wyobrażeniu o tym, jak powinna działać fundacja, jak dystrybuować dochody F.R., pomiędzy kogo i na jakich zasadach.

Dlatego tak ważne będzie przygotowanie dobrych dokumentów fundacyjnych i serwis fundacji rodzinnej zapewniający jej prawidłowe funkcjonowania, za życia i po śmierci fundatora.

Działalność fundacji rodzinnej

Nie każda fundacja rodzinna będzie mogła prowadzić działalność gospodarczą. Ustawa dopuszcza wąski, zamknięty katalog dozwolonej działalności gospodarczej, który został zawężony przez ustawodawcę do nielicznych przypadków prowadzenia działalności gospodarczej. Jednym z dozwolonych zakresów działalności gospodarczej będzie nabywanie i zbywanie papierów wartościowych, w tym akcji spółek publicznych, które to papiery często są istotnym aktywem w majątku rodzinnym fundatora. Fundacja będzie mogła prowadzić gospodarstwo rolne i w związku z nim prowadzić działalność gospodarczą polegająca na (wskazanej w ustawie) produkcji przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.

Ile zajmie powołanie fundacji rodzinnej?

Powołanie fundacji rodzinnej i proces temu towarzyszący wynikać będzie z otoczenia fundatora, w tym otoczenia rodzinnego i majątkowego. To ile zajmą przygotowania będzie indywidualne, jedne powstaną w dwa miesiące, przygotowanie innych zajmie pół roku. Wiele zależeć będzie od stopnia przygotowania sukcesyjnego, to znaczy od akceptacji tej drogi sukcesji przez osoby kluczowe dla fundatora, w tym przez innych fundatorów jeżeli planują powołanie jednej fundacji. Znaczenie będą miały również składniki mienia wnoszonego do fundacji rodzinnej i to, czy niezbędne są dodatkowe działania do ich skutecznego przeniesienia. Nie tylko powołanie fundacji będzie miało znaczenie, ale też czas na jaki fundator powoła fundację rodzinną. Na owy czas nakłada się koszt działalności fundacji i to, że na etapie jej strukturyzacji warto to przewidzieć i wyposażyć fundację rodzinną w środki na jej funkcjonowanie i prawidłową realizację zadań.

Pierwsze fundacje rodzinne będzie można zakładać już od 22 maja 2023 r. Spodziewamy się pierwszych rejestracji w rejestrze fundacji rodzinnych już w czerwcu. 

Operator fundacji rodzinnej (Family Office)

Fundator powinien zadbać o aparat administracyjny fundacji rodzinnej. Może skorzystać z zasobów własnych albo zdecydować się na zewnętrzną usługę. Usługę, która obejmie działania administracyjno – kancelaryjne, organizacyjne, sprawozdawcze, rozliczeniowe. Rola operatora fundacji rodzinnej i zakres oraz poziom usług dostarczanych FR będzie miało istotny wpływ na długoterminowe funkcjonowanie FR jako organizacji i realizację woli fundatora i celów statutowych fundacji rodzinnej. 

Autorka:  Agnieszka Krysik, radca prawny, założycielka KRYSIKLAW www.krysiklaw.pl, uczestniczka prac nad ustawą o fundacji rodzinnej, prowadząca serwisy www.wsukcesji.pl  www.fundacjerodzinne.pl Przewodnicząca Komisji BCC dla Rodzinnych, Business Centre Club