Srebrny dizajn

Podłogi minimalizowały ryzyko upadku czy poślizgnięcia. Część mebli było na kółkach, choćby specjalna szafka w łazience, którą można łatwo było przestawiać i w razie potrzeby usiąść. To miejsce było wygodne, bezpieczne i łatwe w utrzymaniu. Na warszawskich Bielanach w latach 2016--2020 istniało pierwsze w Polsce Wzorcowe Mieszkanie Seniora stworzone prze Fundację Mimo Wieku. Był to nowatorski projekt pokazujący, jak powinno wyglądać przyjazne seniorom lokum o powierzchni nieco ponad 50 m kw. Za dizajn odpowiedzialni byli dr inż. arch. Agnieszka Cieśla oraz dr inż. arch. Jan Cieśla.

Czy projektowanie dla seniorów to tylko kwestia rozwiązań technicznych? – Szczególną uwagę należy poświęcić kontrastom w przestrzeni mieszkalnej. Ważne by elementy wyposażenia wnętrz były łatwo rozróżnialne dzięki odpowiedniemu kontrastowi – mówi Agnieszka Cieśla. Jak podkreśla nie tylko chodzi o kontrast barw, ale przede wszystkim o różnice w jasności. Badacze z uniwersytetu w Stirling, prowadzący kurs projektowania dla osób z demencją, rekomendują sprawdzanie kontrastów w przestrzeni poprzez wykonywanie zdjęć w trybie czarno-białym. – Jeśli po usunięciu kolorów siedzisko krzesła zlewa się z podłogą, może to oznaczać, że osoba starsza będzie miała trudności z jego dostrzeżeniem – wyjaśnia Agnieszka Cieśla.

Z wiekiem zmienia się percepcja kolorów, np. tracimy zdolność dostrzegania tych chłodnych, np. fioletowego i niebieskiego. Dlatego w projektowaniu dla seniorów lepiej sprawdzają się ciepłe barwy, takie jak odcienie czerwieni, które pozostają dobrze widoczne nawet przy pogarszającym się wzroku. I tak czerwone obramowania umywalek czy deski sedesowej ułatwiają orientację w przestrzeni osobom starszym, szczególnie tym zmagającym się z demencją (np. linia produktów marki Hewi).

Istotna jest też wysokość urządzeń sanitarnych: wyższe toalety (wysokość montażu 45-50 cm) ułatwiają funkcjonowanie osobom po urazach bioder. Zaleca się także stosowanie antypoślizgowych podłóg, np. z paneli winylowych, które są praktyczne i niedrogie.

Rosnące potrzeby starzejącego się społeczeństwa zauważają również producenci, np. IKEA. – Dawniej standardowa wysokość blatów kuchennych wynosiła 85 cm. Teraz coraz częściej montuje się blaty na wysokości 92 cm, co odpowiada współczesnym wymaganiom ergonomii – zauważa Agnieszka Cieśla.

Więźniowie czwartego piętra

Jednym z największych wyzwań współczesnej architektury mieszkaniowej jest dostosowanie istniejących budynków do potrzeb starzejącego się społeczeństwa. Szczególnie dotkliwy jest problem tzw. więźniów czwartego piętra – osób mieszkających w budynkach bez wind, które z powodu problemów z poruszaniem się nie mogą opuszczać swoich mieszkań.

Większość seniorów w Polsce mieszka w blokach zbudowanych w PRL. Tyle że gdy się do nich wprowadzali, byli młodymi ludźmi, z innymi potrzebami. Według Agnieszki Cieśli problem wymaga systemowych rozwiązań. Gminy powinny rozbudowywać zasób...