Od specjalizacji do dywersyfikacji

Jak wynika z danych Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, sektor przedsiębiorstw odpowiada za blisko trzy czwarte wartości polskiego PKB. Przy czym małe i średnie przedsiębiorstwa generują blisko co drugą złotówkę, a największy udział w PKB mają mikrofirmy −  ok.  30 proc. To ogromny potencjał, który szybko możemy stracić. Najtrudniejszy dla firm jest pierwszy okres prowadzenia działalności. Pierwsze 12 miesięcy przeżywa ok. 70 proc. organizacji, a trzy lata udaje się prowadzić biznes tylko co drugiej firmie. Te statystyki skłoniły nas do pytania, dlaczego wskaźniki przeżycia przedsiębiorstw są tak niskie, i do ustalenia czynników sukcesu w rozwoju uczestników sektora MSP – mówi Radosław Woźniak, prezes zarządu EFL.

W polskim sektorze MSP najwięcej jest dojrzałych firm zatrudniających więcej niż 10 pracowników i działających średnio od sześciu do 20 lat – 38 proc. Najmniej „raczkuje” niemowlaków, czyli firm zatrudniających mniej niż pięciu pracowników i działających krócej niż rok – 11 proc. Na etapie nastolatka i dorosłego znajduje się po 18 proc. ankietowanych, a 15 proc. przedsiębiorców „studiuje”.

Na początku mniej znaczy więcej

Z raportu wynika, że model działalności firmy zmienia się w cyklu życia firmy z wyspecjalizowanej w wybranej niszy w kierunku dywersyfikacji oferty. Niemowlaki, czyli nowo powstałe firmy, w zdecydowanej większości mają wyspecjalizowaną ofertę (94 proc.). Na etapie nastolatka taką ofertę ma sześciu na 10  badanych, a wśród studentów i dorosłych co druga firma stawia na konkretną niszę. Szala przechyla się na korzyść dywersyfikacji w biznesie w najbardziej doświadczonych firmach. Co trzeci dojrzały specjalizuje się w wybranej kategorii produktowej, jednak większość prowadzi zdywersyfikowaną działalność w ramach jednej branży. Oferuje zróżnicowane produkty i usługi różnym grupom klientów.

W cyklu życia organizacji zmienia się również koncentracja strategiczna biznesu. Na etapie powstawania firmy zarządzający skupiają się przede wszystkim na liczbie klientów i wzroście sprzedaży – tak odpowiedziało 57 proc. zapytanych. Nastolatkowi wciąż najbardziej zależy na poszerzaniu grupy odbiorców produktów i usług (36 proc.), a student najczęściej ma potrzebę stabilizacji (34  proc.), podobnie jak dorosły (28  proc.). Jednak ten drugi chce jednocześnie zwiększać swoje udziały rynkowe (28 proc.), które są najważniejsze na etapie dojrzałości firmy (36 proc.).

5 etapów rozwoju firmy

• Niemowlak (11 proc. firm) to firma funkcjonująca na rynku krócej niż rok, zatrudniająca mniej niż pięciu pracowników. Jej właściciel najczęściej rozpoczął działalność, ponieważ zawsze chciał to zrobić, jest dokładny i skrupulatny. Główne trudności, z którymi zderzył się, zakładając firmę, to wysokie koszty związane z uruchomieniem działalności oraz kwestie prawno-podatkowe.

• Nastolatek (18 proc. firm) to firma funkcjonująca na rynku najczęściej 1–2 lata, zatrudniająca mniej niż 10 pracowników. Jej właściciel rozpoczął działalność, gdyż chciał spróbować pracować na swoim, jest pomysłowy i kreatywny.

• Student (15 proc. firm) to firma mikro, mała lub średnia, funkcjonująca na rynku najczęściej 6–10 lat. Jej właściciel rozpoczął działalność, bo pojawiła się okazja. Wyróżnia go komunikatywność, wytrwałość i konsekwencja.

• Dorosła firma (18 proc. firm) funkcjonuje na rynku ponad 10 lat, ale zatrudnia do 10 pracowników. Właściciel rozpoczął działalność, dlatego, że chciał spróbować pracować na swoim. Wyróżnia go komunikatywność, kreatywność oraz dbanie o finanse.

• Dojrzała firma (38 proc. firm) działa średnio od sześciu do 10 lat, zatrudnia powyżej 10 pracowników – ponad połowa ma zespół liczący powyżej 50 osób. Właściciel najczęściej rozpoczynał działalność przy nadarzającej się okazji. Wyróżnia go kompetencja i wiedza oraz znajomość branży i elastyczność.