Najważniejsze informacje ze świata biznesu. Styczeń 2023

Widmo bezrobocia nie krąży nad Polską

Media i część komentatorów wieszczą, że w związku ze spadkiem koniunktury grozi nam nagły wzrost bezrobocia. Jednak z badań Polskiego Instytutu Ekonomicznego wynika, że nad Wisłą masowych zwolnień raczej nie będzie. Liczba pracodawców, którzy zapowiadają redukcje etatów, rośnie, ale bardzo nieznacznie. Dziś to 12 proc. badanych przedsiębiorstw. Przy czym 11 proc. firm myśli o… przyjęciu do pracy większej liczby osób. Aż 77 proc. biznesmenów zapowiada, że utrzyma poziom zatrudnienia.

Teoretycznie mogłoby niepokoić, że zwolnienia planują głównie duże firmy. Ale nawet ten fakt nie oznacza masowych zwolnień. Po pierwsze, przedsiębiorstwa te planują jedynie niewielkie redukcje, a po drugie, właśnie duże firmy równolegle zapowiadają zatrudnianie nowych osób.

A jak problem potencjalnych zwolnień przedstawia się w poszczególnych branżach? Najbardziej stabilna sytuacja dotyczy handlu – aż 86 proc. przedsiębiorstw tej branży deklaruje, że w najbliższych trzech miesiącach utrzyma poziom zatrudnienia. Na drugim biegunie są usługi, gdzie 20 proc. właścicieli zapowiada zwolnienia.

Według Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej plany grupowych redukcji etatów zgłasza obecnie mniej przedsiębiorstw niż przed rokiem. A praktyka pokazuje, że faktyczna skala zwolnień jest często mniejsza niż ta zapowiadana przez właścicieli firm w powiatowych urzędach pracy. Analitycy z BOŚ uważają, że do końca 2023 r. stopa bezrobocia wzrośnie z 5 proc. do 5,5 proc. Nie znaczy to jednak, że efekty spowolnienia gospodarczego nie odbiją się na strategiach ekonomicznych firm. Wiele z nich już teraz optymalizuje koszty funkcjonowania, w tym także koszty pracy.

Zdaniem GUS mimo stosunkowo optymistycznych prognoz ekonomistów, Polacy coraz bardziej obawiają się utraty pracy. Wskaźnik pewności zatrudnienia jest dziś najniższy od kwietnia 2021 r. W opinii CBOS z możliwością utraty pracy liczy się 23 proc. badanych. Dla 6 proc. wizja bezrobocia jest „bardzo poważna”. Nadal jednak 73 proc. ankietowanych nie boi się zwolnień.

Nieco gorzej wygląda sytuacja, gdy zapytamy o możliwości znalezienia nowej pracy. 54 proc. badanych twierdzi, że w ich okolicy można znaleźć pracę, ale niewystarczająco dobrą. Aż 18 proc. respondentów uważa, że w ich regionie trudno o jakąkolwiek pracę.

LICZBY

Odsetek firm planujących zwolnienia w najbliższych tygodniach

Ogólnie 12%

Mikrofirmy 11%

Małe firmy 11%

Średnie firmy 12%

Duże firmy 19%

Produkcja 9%

Handel 5%

Branża TSL 12%

Budownictwo 13%

Inne usługi 20%

--------------------------------------------------------------

Kolej na kolej

Aż 282 mln pasażerów obsłużyła w tym roku (do jesieni) polska kolej. To najlepszy wynik od ponad 20 lat. Czy to oznacza, że obserwowana po 1989 r. negatywna tendencja polegająca na spadku znaczenia transportu kolejowego jest już przeszłością?

– W 2020 r. na każdy tysiąc mieszkańców przypadały 664 samochody. To oznacza, że dostęp do indywidualnego transportu ma obecnie większość mieszkańców kraju – zauważa Jacek Grzeszak, ekonomista z PIE. Pociągi muszą więc konkurować z samochodami. To zasadnicza różnica w stosunku do czasów sprzed „wielkiego upadku kolei” po zmianie ustrojowej. Wtedy na tysiąc mieszkańców przypadało tylko 138 aut, więc Polki i Polacy byli skazani na transport publiczny. – Obecny wzrost liczby pasażerów związany jest więc z konkurencją o klientów, w ramach której kolej musi przekonywać ceną, szybkością przejazdu i jakością oferty – wyjaśnia Jacek Grzeszak.

Wzrastająca popularność kolei to niewątpliwie m.in. efekt podwyżek cen paliwa. 52 proc. osób biorących udział w badaniu Polskiego Instytutu Ekonomicznego zadeklarowało niedawno gotowość do częstszego korzystania z transportu publicznego niż samochodu. Nic dziwnego, że mimo drożejących biletów u większość przewoźników, kolej w tym roku skutecznie konkuruje z innymi środkami transportu. To dla wszystkich dobra wiadomość, wszak rozwój transportu kolejowego jest ważnym elementem Europejskiego Zielonego Ładu jako alternatywa zarówno dla samolotów, jak i samochodów. Według PIE renesans pociągów będzie się utrzymywał.

To nie znaczy, że w Polsce nastał dobry czas dla transportu publicznego. W czasie, gdy kolej pnie się do góry, trudności przeżywa komunikacja miejska i transport autobusowy. To z kolei efekt pandemii i systematycznego ograniczania liczby połączeń.C

--------------------------------------------------------------

Ceny żywności wreszcie przyhamują

Po koniec 2022 r. ceny żywności rosły w Polsce w tempie 22,3 proc. miesięcznie. Czyli jeszcze szybszym, niż wynosi stopa inflacji. Ale uwaga: pojawia się światełko w tunelu. Według prognoz Banku Światowego począwszy od II kwartału 2023 r. żywność na świecie zacznie tanieć, nawet o 5 proc., a w 2024 r. jej ceny się ustabilizują. Świat powoli otrząsa się z kłopotów, które w tej dziedzinie nastąpiły po napaści Rosji na Ukrainę. Ten ostatni kraj był bowiem gigantycznym producentem zbóż i roślin oleistych.

Zdaniem specjalistów te światowe tendencje wpłyną korzystnie także na polski rynek, choć nastąpi to z pewnym opóźnieniem. – Zmiany zazwyczaj zachodzą po 5–6 miesiącach – wyjaśnia Sebastian Sajnóg, specjalista z Polskiego Instytutu Ekonomicznego. – Dlatego spodziewamy się, że w I kwartale 2023 r. tempo wzrostu cen w Polsce będzie nadal zbliżone do 20 proc. Równocześnie w każdym z kolejnych kwartałów spadki sięgać będą ok. 5 p.p. W efekcie na koniec 2023 r. tempo wzrostu cen żywności w Polsce oscylować będzie wokół 6,5 proc – ocenia ekspert PIE.

Oczywiście w obecnej, wyjątkowo niestabilnej sytuacji prognozy te mogą się nie spełnić. Powód? Ciągły wzrost cen energii oraz nawozów. Jak podkreśla PIE, oba surowce znacznie podrożały na skutek rosyjskiej napaści na Ukrainę. – Chociaż sytuacja na rynkach energii się stabilizuje, to zagrożenie ponownego wzrostu cen wiązane z konfliktem zbrojnym jest wciąż realne – podsumowuje Sebastian Sajnóg.

22,3% – tyle, według prognoz, wynosił miesięczny wzrost cen żywności pod koniec 2022 r.

6,5% – tyle ten sam wskaźnik wyniesie za rok

--------------------------------------------------------------

Laury dla naszego felietonisty

Piotr Kuczyński, felietonista i komentator magazynu „My Company Polska”, znalazł się w dziesiątce najbardziej wpływowych ekonomistów, z których opiniami liczą się polscy przedsiębiorcy. Ranking już po raz czwarty opracował ośrodek THINKTANK przy współpracy Instytutu Monitorowania Mediów (IMM). – W naszym rankingu szukamy liderów opinii mających uznanie i wpływ na poglądy środowiska biznesowego w skali krajowej – wyjaśnia Zbigniew Gajewski, partner w THINKTANK i autor rankingu. – Staramy się zbadać, kto kształtuje generalne postrzeganie przez biznes sytuacji ekonomicznej w Polsce i na świecie, kto inspiruje go do myślenia o najważniejszych wyzwaniach, pomaga dostrzec nowe fakty i zjawiska – dodaje Gajewski.

Kuczyński w „My Company Polska” pisze co miesiąc felietony ekonomiczne w cyklu „Pełny obraz”. Jest jednym z najbardziej znanych analityków rynków finansowych, od kilkunastu lat związanym z Domem Inwestycyjnym Xelion. Obok niego w gronie najważniejszych dla polskiego biznesu ekonomistów znaleźli się też m.in. Leszek Balcerowicz, Marek Belka, Alicja Defratyka, Ignacy Morawski, i Witold Orłowski. Warto dodać, że Defratyka to pierwsza kobieta, która pojawiła się w tym zestawieniu (wywiad z nią publikowaliśmy w „My Company Polska” w nr. 7/2022 r.).

Jak powstał prestiżowy ranking ośrodka THINKTANK? – Nasi specjaliści ds. analiz mediowych zweryfikowali prawie 667 tys. materiałów prasowych i internetowych wzmiankujących wskazane przez naszą Radę Ekspertów nazwiska z ostatnich 12 miesięcy – wyjaśnia Paweł Sanowski, prezes IMM. Jak się okazuje, wyłonieni doradcy, ekonomiści i przedsiębiorcy w tym czasie swoją rozpoznawalność najmocniej budowali w kanałach social mediowych, w tym głównie na Twitterze. Social media stanowią aż 91 proc. wszystkich przebadanych cytowań.

Jak podkreślają organizatorzy rankingu, zestawienie osób, których słucha biznes w Polsce, powstało z inspiracji metodologią „Rankingu najbardziej cenionych myślicieli biznesowych w USA” przygotowanego przez Accenture Institute of Strategic Change. 

--------------------------------------------------------------

Jacht oligarchy zasili budżet Ukrainy

Należący do prorosyjskiego ukraińskiego oligarchy Wiktora Medwedczuka superjacht Royal Romance zostanie sprzedany. Dochód z transakcji będzie w całości przeznaczony na pomoc Ukrainie.

W kwietniu sąd we Lwowie wydał decyzję o zajęciu łącznie 154 nieruchomości i ruchomości należących do Medwedczuka i jego żony Oksany Marczenko. W spisie zabezpieczonego majątku znajduje się m.in. wart 200 mln dol. jacht. Jest on zacumowany w Chorwacji, więc to tamtejsza policja dokonała „nalotu” na jednostkę. 

--------------------------------------------------------------

CYTAT MIESIĄCA

Polityka i gospodarka są ważnymi rzeczami, ale nie są najważniejsze z perspektywy życia. Kupmy sobie psa lub kota, to bardzo uspokaja

Prof. Adam Glapiński, prezes NBP, mówiąc o inflacji na konferencji prasowej

--------------------------------------------------------------

Plastik zalewa Europę

Przeciętny Europejczyk generuje rocznie 180 kg plastikowych opakowań. Polak – 172 kg. Co najgorsze mimo wielu działań proekologicznych liczba ta nieustannie rośnie. Od 2009 r. do 2019 r. ilość odpadów opakowaniowych w UE wzrosła o 13,5 mln t. Według szacunków Komisji Europejskiej ta tendencja będzie się utrzymywała.

Dlatego Unia proponuje wprowadzenie przepisów, które nakażą, by każde państwo do 2040 r. zmniejszyło ilość opakowań o 15 proc. Oznacza to m.in. powrót do popularnej jeszcze kilkadziesiąt lat temu idei opakowań wielorazowych. Unia chce m.in. ujednolicić i nakazać czytelne oznakowanie opakowań wielokrotnego użytku. Proponuje też wycofanie miniaturowych opakowań kosmetyków w hotelach i zakaz stosowania opakowań jednorazowych dla klientów gastronomicznych spożywających posiłek wewnątrz lokalu. Za plastikowe butelki będziemy też prawdopodobnie płacić wysoką kaucje.

Na tle innych unijnych państw, pod względem recyclingu, Polska wypada dosyć słabo. Według danych Eurostatu w Polsce odzyskujemy jedynie 28,6 proc. odpadów opakowaniowych z tworzyw sztucznych. Tymczasem Unia wymaga, by do 2025 r. co najmniej 65 proc. wszystkich opakowań była poddawana odzyskowi.C

--------------------------------------------------------------

Medytacja zamiast filmu

Linie lotnicze Aerofłot proponują swoim pasażerom cyfrowy detoks lub medytację. Teoretycznie powodem jest troska o psychiczny komfort podróżujących. W rzeczywistości chodzi jednak o to, że zagraniczni dostawcy technologii streamingu filmów i muzyki, standardowo udostępnianych klientom na pokładach samolotów, odmówili świadczenia usług rosyjskiej firmie.

„Gazeta Wyborcza” przytacza komunikat, jaki Aerofłot wystosował do swoich pasażerów. „Co powiesz na zrobienie sobie grudniowego cyfrowego detoksu podczas lotu samolotem? Dokończ w końcu czytać książkę z listy lektur na dany rok. Spróbuj medytować. Może tym razem się uda? Podsumuj ten rok, napisz listę życzeń i plan na kolejny rok. Jednocześnie przyda się post w sieci społecznościowej na 31 grudnia”. Aerofłot proponuje również, by pasażerowie w trakcie podróży napisali… podziękowania dla personelu pokładowego.

Dotyczy to Airbusów oraz Boeingów, czyli samolotów produkowanych poza Rosją. Linie lotnicze zapowiadają, że do Nowego Roku opracują nowy system korzystania z rozrywki w samolotach i problem zniknie.

137 – w tylu rosyjskich samolotach pasażerowie nie usłyszą muzyki ani nie obejrzą filmów

--------------------------------------------------------------

Liczby miesiąca

14 mld zł – tyle w sumie potrąciła Polsce Komisja Europejska z tytułu kar spowodowanych wyrokiem TSUE w sprawie sądownictwa. Kwota ta uwzględnia grudniową, ósmą już transzę kary.

327 mln – o tyle wzrosły roczne dochody budżetu państwa z tytułu mandatów drogowych po tegorocznej podwyżce kar (od stycznia do listopada)

ABSURD MIESIĄCA

Dron w cenie miski

40-latek z Zabrza próbował kupić dron w cenie… miski. W tym celu „odpowiednio” przekleił naklejkę z ceną, licząc, że sprzedawcy się nie zorientują. Obsługa sklepu, rzecz jasna, zidentyfikowała oszustwo i wezwała policję.

PRZEGRANY MIESIĄCA

Elon Musk, najbogatszy człowiek świata

7 grudnia ok. 17.00 na kilka godzin utracił ten status. Chwilowo najbogatszym mieszkańcem Ziemi został francuski biznesmen Bernard Arnault, prezes koncernu LVMH, nazwany „królem luksusu”.

WYGRANY MIESIĄCA

Jacek Kurski, były prezes TVP

Decyzją NBP rozpoczyna pracę jako Alternate Executive Director szwajcarsko-polskiej konstytuanty w Grupie Banku Światowego w Waszyngtonie. Według prasy, może zarabiać nawet ok. 1 mln zł rocznie.