Ergonomia ma duży wpływ na pracownika. Biura często jej nie zapewniają

Termin ergonomia pochodzi od greckich słów εργον ("praca") i νομος ("prawo"). Jego twórcą był Wojciech Jastrzębowski, polski XIX-wieczny przyrodnik, pedagog i krajoznawca. W 1857 r. w czasopiśmie "Przyroda i przemysł" zdefiniował ergonomię jako "naukę o używaniu nadanych człowiekowi od Stwórcy sił i zdolności". Współcześnie, mówiąc o ergonomii, najczęściej mamy na myśli ergonomię pracy, czyli dostosowanie warunków i stanowiska pracy do psychofizycznych możliwości pracownika.

Ergonomia jest nauką interdyscyplinarną, korzystającą z dorobku wielu dziedzin naukowych, takich jak:

• psychologia pracy,
• socjologia pracy,
• fizjologia pracy,
• organizacja pracy,
• medycyna pracy,
• bezpieczeństwo i higiena pracy (BHP),
• antropometria oraz nauki techniczne (np. o budowie maszyn).

Jednak istnieje więcej definicji ergonomii. Oprócz ergonomii pracy możemy wyróżnić m.in. ergonomię pomieszczeń (np. kuchni, łazienki), czyli projektowanie ich w taki sposób, aby ustawienie i funkcjonalność sprzętów oraz mebli były dostosowane do liczby, potrzeb, wieku, wzrostu i problemów zdrowotnych mieszkańców.

Ergonomia koncepcyjna

Ergonomia koncepcyjna zajmuje się dostosowaniem stanowiska pracy do możliwości pracownika już na etapie projektowania. Na tym etapie planuje się rodzaj i wielkość pomieszczenia, jego ogrzewanie i oświetlenie, zakup odpowiednich urządzeń oraz układ i rodzaj mebli.

Ergonomia korekcyjna

Ergonomia korekcyjna zmierza do poprawy już istniejących warunków pracy. Polega na dostosowaniu ich do potrzeb psychofizycznych danego pracownika. Czasami łatwiej jest zaaranżować wszystko od nowa niż modyfikować już istniejące rozwiązania, dlatego po ergonomię korekcyjną zwykle sięga się, gdy niemożliwe jest zastosowanie ergonomii koncepcyjnej.

Ergonomia pracy przy komputerze

Ergonomia stanowiska pracy wpływa na samopoczucie i wydajność pracowników. Badania dotyczące marnowania czasu w miejscu pracy pokazują, że problemy techniczne, hałas i niewygodne stanowisko pracy to główne czynniki obniżające produktywność. Inne badania dowodzą, że nawet tak nieoczywiste czynniki jak barwa i temperatura światła mogą wpływać na samopoczucie pracownika.

W pracy biurowej szczególnie ważne jest zadbanie o właściwą pozycję ciała, aby uniknąć problemów z kręgosłupem.

Oto niektóre zasady ergonomii pracy przy komputerze, opracowane przez Centralny Instytut Ochrony Pracy — Państwowy Instytut Badawczy:

• Obraz na monitorze musi być stabilny, a znaki wyraźne i czytelne
• Monitor powinien znajdować się na wysokości oczu pracownika, a odległość twarzy od ekranu musi wynosić 60-70 cm
• Ekran monitora powinien być wyposażony w specjalny filtr lub pokryty warstwą antyodbiciową
• Ekran należy ustawić tak, aby ograniczać odbicia światła (najlepiej bokiem do okna)
• Klawiatura powinna być oddzielnym elementem wyposażenia stanowiska pracy
• Klawiatura powinna znajdować się na wysokości łokci
• Użytkownik powinien wyraźnie słyszeć i czuć, kiedy klawisz został wciśnięty (w przeciwnym razie istnieje tendencja do uderzania w klawisze ze zbyt dużą siłą)
• Myszkę należy dobrać indywidualnie, uwzględniając wielkość dłoni użytkownika
• Powierzchnia blatu biurka powinna być matowa, najlepiej w jasnym kolorze
• Oparcie fotela do pracy powinno dotykać łopatek i przylegać do lędźwiowego odcinka kręgosłupa
• Krzesło biurowe powinno posiadać regulację, aby w kolanach i biodrach możliwy był kąt około 90°-110°
• Fotel musi być wyposażony w podłokietniki umożliwiające przysunięcie się do biurka, sięgające od oparcia do połowy siedziska
• Na życzenie pracownika stanowisko pracy powinno być wyposażone w podnóżek, umożliwiający właściwe ustawienie kolan (np. gdy pracownik jest niższego wzrostu)
• W pomieszczeniu powinien być dostęp do naturalnego światła z możliwością jego regulacji

Najczęściej spotykane błędy ergonomiczne w biurach to nieodpowiednie ustawienie monitora i krzesła, zła organizacja przestrzeni roboczej oraz nieodpowiednie oświetlenie, co prowadzi do zmęczenia oczu i bólu pleców. Problemy te wynikają często z braku świadomości o ważności ergonomii, ograniczonych budżetów, niewłaściwego projektowania przestrzeni i zaniedbywania regulacji wyposażenia.

Ergonomia pracy w biurach nie jest optymalna także z powodu braku personalizacji stanowisk pracy oraz presji na wydajność, która powoduje pomijanie ergonomicznych zaleceń. Nawet gdy ergonomiczne meble są dostępne, brak regularnej konserwacji i dostosowywania ich do potrzeb pracowników może prowadzić do problemów. Często wprowadzenie i utrzymanie ergonomicznych praktyk wymaga wsparcia na poziomie zarządzania, które nie zawsze jest obecne. Bez zaangażowania kierownictwa trudno jest wprowadzić trwałe zmiany w zakresie ergonomii pracy.