Boom już za nami. Podsumowanie 2023 roku na rynku inwestycji w startupy

PFR Ventures i Inovo VC przygotowały raport podsumowujący transakcje na polskim rynku venture capital (VC) w 2023 roku. W 2023 roku przez polski rynek VC przepłynęło 2,1 mld PLN. To łączna wartość kapitału, który polskie i zagraniczne fundusze zainwestowały w 438 transakcjach w 399 rodzimych innowacyjnych przedsiębiorstw. Porównując 2023 do 2022 roku, wartość rynku spadła o 42%.

Najważniejsze transakcje w 2023 roku

– W obliczu globalnego kryzysu fundusze VC, szczególnie te inwestujące w fazie wzrostu, ograniczyły aktywność. Przełożyło się to na brak dużych rund i obniżenie wycen. Stąd ogólny spadek wartości inwestycji w 2023 roku. Spodziewam się, że pierwszych sześć miesięcy 2024 roku może być trudnym okresem na polskim rynku: ze względu na zakończenie programów POIR będzie mniej kapitału dla projektów zalążkowych. Sytuację istotnie zmieni dopływ środków z FENG w drugiej połowie roku – komentuje Aleksander Mokrzycki, wiceprezes PFR Ventures.

Wśród wszystkich inwestycji najistotniejszą była runda spółki ElevenLabs. Firma pozyskała około 320 mln PLN i uzyskała status jednorożca – oznacza to, że jej rynkowa wycena przekroczyła 1 mld USD. Wśród pierwszych inwestorów ElevenLabs znalazła się duża grupa aniołów biznesu związanych z Polską. Natomiast w najnowszej transakcji wzięły udział takie międzynarodowe fundusze jak Andreessen Horowitz i Sequoia Capital.

– Sukces, jaki założyciele ElevenLabs osiągnęli w tak krótkim czasie stanowi niezwykłą inspirację dla całego ekosystemu startupowego. To wydarzenie może stać się impulsem dla całego rynku VC – wskazuje Karol Lasota, principal w Inovo VC.

Zobacz także: Najlepsze startupy 2023

Dominują inwestycje zalążkowe

Na polskim rynku wciąż dominują inwestycje zalążkowe – w 2023 roku przeprowadzono 380 transakcji o takim charakterze. Względem poprzedniego roku odnotowaliśmy więc niewielki spadek, o 7%. Z kolei liczba runda A wzrosła o 27%. Największy spadek odnotowaliśmy wśród rund B, aż o 70%.

Spadła również średnia wartość transakcji, która wynosi obecnie 4,1 mln PLN, w porównaniu do 6,6 mln PLN w roku 2022. Biorąc pod uwagę, że sama liczba inwestycji pozostała na pułapie zbliżonym do lat poprzednich, należy wnioskować, że doszło do istotnego obniżenia wycen innowacyjnych firm.

137 z 438 transakcji to inwestycje z udziałem funduszy PFR Ventures. Zapewniły one około 1/4 kapitału dla innowacyjnych przedsiębiorstw. Istotną rolę w segmencie zalążkowym odgrywają też fundusze Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które dokonały 148 transakcji przy 9% udziału w wartości.

Pieniądze z funduszy VC najczęściej trafiają do spółek, które zajmują się innowacjami z obszaru zdrowia. To trend, który utrzymuje się już od 4 lat. W 2023 stanowiły one 15,8% z wszystkich przeprowadzonych transakcji. Najpopularniejszym modelem biznesowym pozostaje SaaS (model subskrypcyjny), którego udział wynosi ponad połowę.

Do wyhamowania doszło również na rynku pracy w start-upach. 9 z 19 spółek, które w latach 2019-2023 pozyskały najwięcej finansowania VC, zredukowała liczbę etatów. Jednocześnie, ogólna liczba pracowników we wszystkich z badanych współek utrzymała się na podobnym poziomie.

Końcówka roku pozytywna

Jak wynika z raportu, w ostatnim kwartale 2023 roku mieliśmy do czynienia z tradycyjnym odbiciem, jeśli chodzi o wartość transakcji. W ciągu ostatnich trzech miesięcy minionego roku wykonano 99 transakcji o wartości 485 mln złotych. Dla porównania, rok wcześniej było to 139 transakcji o wartości ponad miliarda złotych. Rekordowy pozostaje ostatni kwartał 2021 roku, kiedy to łączna wartość transakcji przekroczyła 1,8 mld złotych.

Ciekawym wątkiem opublikowanym w raporcie jest także dynamiczny rozwój polsich funduszy inwestycyjnych za granicą. Zgodnie z danymi PFR Ventures i Inovo, w 2023 roku doszło do 58 takich transakcji (niemal tyle samo, co w rekordowym 2021 roku) o wartości 307 mln złotych. 

- W ostatnich 3 miesiącach 2023 roku odnotowaliśmy 14 inwestycji polskich funduszy za granicą. Powtórzenie wyniku z poprzedniego kwartału świadczy o tym, że fundusze nadal aktywnie poszukują atrakcyjnych inwestycji poza Polską - napisał Dmytro Golournyi, Investment Associate w PFR Ventures.