Bardzo cenne przeciwciała

10 lat temu na Oxfordzie zacząłem pracę nad doktoratem z dziedziny bioinformatyki przeciwciał. Był to wspólny projekt uniwersytetu i firmy farmaceutycznej poświęcony temu, jak wytwarzać metody analityczne do analizy przeciwciał – opowiada dr Konrad Krawczyk, założyciel i CEO NaturalAntibody. 

Była to wówczas bardzo niszowa specjalizacja i taką też pozostaje – również dziś dziedziną tą zajmuje się dosłownie kilkunastu specjalistów na całym świecie. Dr Konrad Krawczyk był jednym z pierwszych ekspertów przecierających w niej szlaki. 

– Po kilku latach spędzonych na rozwiązywaniu zagadnień bioinformatycznych zacząłem dostrzegać, że to co robię na uniwersytecie, może mieć bardzo praktyczne zastosowanie w firmach farmaceutycznych. W pewnym stopniu było to dla mnie zaskoczeniem. Na początku kariery naukowej spodziewałem się, że to firmy farmaceutyczne – mając do dyspozycji ogromne zasoby i zespoły – będą tworzyć nowe rozwiązania. Tymczasem to my, naukowcy, mieliśmy rozwiązania, które były pożądane w firmach farmaceutycznych – opowiada Konrad Krawczyk.

Po skończeniu studiów doktoranckich trafił ze swoją świeżo zdobytą wiedzą do dużych firm farmaceutycznych jako konsultant. Projekty, które tam robił, okazały się na tyle obiecujące, że postanowił w 2019 r. odejść z uczelni i założyć wspólnie z bratem własną firmę. On zajmował się w niej stroną naukową, Michał Krawczyk, który wcześniej miał już doświadczenie startupowe, zajął się sferą operacyjną. Na początku 2020 r. pozyskali pierwszych klientów, a następnie inwestorów. W rozwój firmy postanowił zaangażować się fundusz Tar Heel Capital Pathfinder – w formule venture building, a więc wspólnego jej budowania. Ze strony funduszu członkiem zarządu w firmie został Kamil Sabatowski. Zaangażowanie funduszu zaowocowało też pozyskaniem niedawno kolejnych pieniędzy na rozwój – ponad 3 mln zł od prywatnych inwestorów. NaturalAntibody Polska zatrudnia dziś kilkanaście osób. 

Gorący temat

Przeciwciała to nieodłączny element systemu odpornościowego każdego organizmu – mamy ich we krwi miliony. Ale jako podstawa do tworzenia leków stosowane są dopiero od połowy lat 80. XX w. Przeciwciała wykorzystywane w lekach to zwykle cząsteczki stworzone sztucznie, ale zasada ich działania jest identyczna, jak tych wytworzonych przez organizm. Mają one za zadanie łączyć się z konkretnym antygenem (pochodzącym np. od bakterii, wirusa czy komórki nowotworowej), zmierzając do osiągnięcia celu terapeutycznego. Leków wykorzystujących przeciwciała wciąż na rynku przybywa. O tym jak gorąca jest to dziedzina, świadczy to, że w ostatnich paru latach na tworzonych przez branżowe pisma listach pokazujących najbardziej dochodowe nowe leki w pierwszej dziesiątce połowę stanowią te bazujące na przeciwciałach.

– Ten rynek rośnie bardzo szybko. Na przestrzeni ostatniej dekady wzrosty odnotowywane w skali roku wyprzedzały wcześniejsze prognozy. W tej chwili jego wartość jest szacowana na 150 mld dol. – mówi Konrad Krawczyk.

Zastosowanie przeciwciał w medycynie może być bardzo duże. Choć nie jest to panaceum na każdą chorobę, to nadal miejsc, w których jeszcze nie zostały one wykorzystane a mogą, jest bardzo wiele. Podstawową barierą przy ich opracowywaniu jest to, że proces wybierania przeciwciała, które będzie właściwą odpowiedzią na konkretne zagrożenie, zajmuje dużo czasu. W dużej mierze odbywa się metodami „prób i błędów”: wyselekcjonowani kandydaci (a mówimy tu nadal o tysiącach przeciwciał) muszą być metodą eksperymentalną po kolei sprawdzani. Rozwiązanie proponowane przez NaturalAntibody radykalnie przyspiesza ten proces. 

Kluczowa specjalizacja

Flagowym produktem firmy jest platforma do analizy przeciwciał, która jest złożona z dwóch części. Pierwsza to program pełniący funkcję banku danych pozwalający jednocześnie zbierać dane z domeny publicznej i wprowadzać te, które sami pozyskujemy. Ten moduł ma formę pozwalającą na bezpośrednie sprzedawanie go klientom. Korzystają z niego firmy farmaceutyczne i biotechnologiczne, które nie mają możliwości nieustannego analizowania wszystkich publikacji naukowych, patentów czy dotyczących tej tematyki źródeł naukowych. Dzięki produktowi NaturalAntibody mają wszystko zgromadzone w jednym miejscu i mają do tych informacji łatwy dostęp. 

Druga część platformy to część analityczna, czyli moduły analityczne stworzone i rozwijane przy wykorzystaniu sztucznej inteligencji,...