Asertywność, czyli sztuka mówienia "nie"

Pracownicy, którzy potrafią wyrażać swoje myśli i potrzeby w sposób asertywny, często są bardziej szanowani przez kolegów i przełożonych. Dzieje się tak, ponieważ jasne komunikowanie swoich granic i oczekiwań tworzy podstawę dla zdrowych relacji. Pracownik, który asertywnie zgłasza swoje obawy np. dotyczące nierealistycznych terminów, może przyczynić się do lepszego planowania projektu, co z kolei może zapobiec przeciążeniu zespołu i spadkowi morale.

Ponadto asertywność przyczynia się do efektywniejszego rozwiązywania konfliktów. Zamiast unikać trudnych rozmów, asertywni pracownicy starają się rozwiązywać problemy w sposób konstruktywny. Przykładem może być sytuacja, w której dwóch pracowników ma odmienne zdania na temat wykonania zadania. Asertywne podejście umożliwia im otwartą dyskusję na temat swoich punktów widzenia i wspólne znalezienie najlepszego rozwiązania, zamiast narastania napięcia i frustracji.

Asertywność sprzyja również lepszemu samopoczuciu pracowników, ponieważ umożliwia im ona wyrażanie się bez obawy przed negatywnymi konsekwencjami. Badania wykazują, że pracownicy, którzy czują się komfortowo wyrażając swoje opinie, są mniej narażeni na stres i wypalenie zawodowe.

Cechy osoby asertywnej, czyli jak być asertywnym

1. Poczucie własnej wartości

Poczucie własnej wartości odgrywa ważną rolę w byciu osobą asertywną w miejscu pracy. To wewnętrzne przekonanie o własnej wartości i kompetencjach, które wpływa na to, jak osoba prezentuje się i komunikuje z innymi. Ludzie o wysokim poczuciu własnej wartości zazwyczaj łatwiej wyrażają swoje potrzeby i opinie. Czują się pewnie, przedstawiając swoje pomysły i uczestnicząc w dyskusjach.

Sprawdź: 800 plus dla niepełnosprawnych

Asertywność wymaga zdolności do stawiania granic i obrony własnych praw bez naruszania praw innych. Osoby z silnym poczuciem własnej wartości są lepiej przygotowane do tego zadania. Wiedzą, kiedy i jak stanowczo powiedzieć "nie" lub wyrazić niezgodę w sposób konstruktywny.

Z kolei niskie poczucie własnej wartości może prowadzić do pasywności lub agresywności w komunikacji. Osoby, które nie czują się pewne swojej wartości, mogą mieć trudności z asertywnym wyrażaniem swoich myśli. Mogą również przejmować na siebie zbyt wiele zadań lub zgadzać się na kompromisy, które nie są dla nich korzystne, aby uniknąć konfliktu.

2. Pewność siebie

Pewność siebie to fundament asertywności w miejscu pracy. Jest to przekonanie o własnych umiejętnościach i wartości, które pozwala ludziom skutecznie komunikować się z innymi. Osoby pewne siebie łatwiej wyrażają swoje myśli, potrzeby i oczekiwania, co jest kluczowe dla asertywnej postawy.

Gdy pracownik jest pewny siebie, nie boi się stawiać pytania lub wyrażać swojego zdania, nawet jeśli różni się od opinii większości. To pozwala na otwarte i uczciwe dialogi, które są niezbędne do rozwiązywania problemów i innowacji.

Pewność siebie umożliwia również obronę własnych granic i interesów bez poczucia winy czy obawy przed negatywną oceną. Osoba pewna siebie wie, kiedy powiedzieć "tak" i kiedy "nie". To bardzo ważne do utrzymania zdrowej równowagi między życiem zawodowym a prywatnym.

3. Postawa asertywna

Postawa asertywna w miejscu pracy charakteryzuje się zdolnością do jasnego i stanowczego wyrażania swoich myśli, uczuć i potrzeb, przy jednoczesnym szacunku dla praw i opinii innych.

Asertywni pracownicy efektywnie radzą sobie w negocjacjach, ponieważ potrafią argumentować na rzecz swoich pomysłów i szukać kompromisów, które zadowolą obie strony. Taka postawa sprzyja tworzeniu środowiska, w którym otwartość na dialog jest ceniona.

Czytaj też: Urlop okolicznościowy

Kultura asertywności w miejscu pracy może także prowadzić do większej transparentności i uczciwości. Pracownicy, którzy czują się swobodnie wyrażając swoje zdanie, często bardziej angażują się w swoją pracę, co przekłada się na wyższą produktywność i lepsze wyniki zespołu.

Ogólnie rzecz biorąc, asertywna postawa w pracy to więcej niż tylko umiejętność mówienia "nie" lub wyrażania opinii. To umiejętność budowania wzajemnego szacunku i wspierania zdrowego środowiska pracy, w którym każdy czuje się wysłuchany i ceniony.

Techniki rozwijania asertywności

Rozwijanie asertywności wymaga praktyki i świadomego podejścia, ale istnieje kilka skutecznych technik, które mogą w tym pomóc. Jednym z najważniejszych aspektów jest nauka komunikacji opartej na "ja". Technika ta polega na formułowaniu wypowiedzi w taki sposób, aby skupiały się na uczuciach i doświadczeniach osoby mówiącej, zamiast wydawania osądów na temat innych. Na przykład, zamiast mówić "Zepsułeś projekt", lepiej jest powiedzieć "Czuję się zaniepokojony, że nasze cele projektowe nie zostały spełnione".

Inną użyteczną metodą jest role-playing, czyli symulowanie różnych sytuacji komunikacyjnych w bezpiecznym środowisku. Warsztaty i szkolenia często wykorzystują tę technikę, aby uczestnicy mogli praktykować asertywne zachowania i otrzymać natychmiastową informację zwrotną od trenerów i innych uczestników. Na przykład uczestnicy mogą odgrywać scenariusze, w których muszą asertywnie wyrazić prośbę o pomoc w zadaniu lub odmówić dodatkowych obowiązków.

Ćwiczenie asertywnego słuchania również jest kluczowe, ponieważ pomaga lepiej zrozumieć punkty widzenia innych osób, co jest niezbędne do skutecznej i szanującej obie strony komunikacji. Technika ta obejmuje aktywne słuchanie, zadawanie pytań w celu uzyskania większej jasności i parafrazowanie wypowiedzi rozmówcy, aby upewnić się, że jego intencje zostały prawidłowo zrozumiane.

Kolejnym elementem jest stałe ustawianie i przestrzeganie osobistych granic. Ustalenie, jakie zachowania są akceptowalne a jakie nie, i konsekwentne komunikowanie tych granic innym, pozwala zachować zdrowie psychiczne i szacunek w miejscu pracy. Pracownik może np. ustalić, że nie będzie odpowiadać na e-maile służbowe po godzinach pracy, co jest jasnym wyznacznikiem granic między życiem zawodowym a prywatnym.

Ostatnia technika to stała refleksja nad własnymi postępami w dziedzinie asertywności. Może to obejmować prowadzenie dziennika, w którym pracownicy zapisują swoje sukcesy i wyzwania związane z asertywną komunikacją, a następnie analizują, co mogli zrobić inaczej.

Każda z tych technik przyczynia się do rozwijania asertywności, a regularne ich stosowanie może znacznie poprawić umiejętności komunikacyjne w miejscu pracy.