PARP: Odrzucamy zarzuty o braku przejrzystości procedury naboru wniosków do Ścieżki SMART

- W związku z pojawiającymi się w przestrzeni medialnej nieprawdziwymi lub niepełnymi informacjami w zakresie naboru wniosków do „Ścieżki SMART” programu Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki (FENG), Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości informuje, że realizuje zadania powierzone jej przez Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie obsługi programu „Ścieżka SMART” zgodnie z obowiązującymi przepisami prawa, dokumentacją programową i procedurami - brzmi komunikat.

Kontrowersje wokół ścieżki SMART

Przypomnijmy, chodzi o sprawę opisaną najpierw przez media a następnie podjętą przez posłów Koalicji Obywatelskiej. Zgodnie z publikacjami, w ramach Ścieżki SMART duże pieniądze (dokładnie 28 mln złotych - znacznie więcej, niż inne firmy, których wnioski zostały zaakceptowane przez PARP) otrzymała spółka TT Plast, w której władzach zasiadają krewni prezesa Orlenu, Daniela Obajtka. Posłowie zarzucili także, że lista projektów zakwalifikowanych do dofinansowania jest pozbawiona oceny punktowej oraz jest nietransparentna. 

Afera PARP!
Lista projektów rekomendowanych jak i nierekomendowanych nie zawierała informacji o liczbie punktów ani o ilości niespełnionych kryteriów❗️
Zdobyliśmy z @MichalSzczerba listę. Okazuje się,że zakwalifikowano firmy nawet z 1 punktem!
W puli alokacji konkursu blisko…

— Dariusz Joński (@Dariusz_Jonski) October 26, 2023

Jak tłumaczy PARP, zasady związane z przyznawaniem pieniędzy w ramach ścieżki SMART zostały ustalone w wyniku negocjacji z Komisją Europejską, a kryteria przyznawania środków zostały zatwierdzone przez Komitet Monitorujący FENG 18 stycznia 2023 roku.

- Wnioski w ramach naboru „Ścieżka SMART” były przyjmowane od 21 lutego do 9 maja 2023 r. Pierwotny termin zakończenia naboru przypadający na 12 kwietnia został przedłużony do 9 maja 2023 r. z powodu aktualizacji dokumentacji naboru, tj. publikacji nowej wersji załącznika do wniosku o dofinansowanie – modelu finansowego. Zmiana terminu została opublikowana w dniu 29 marca br. zgodnie z decyzją Instytucji Zarządzającej. O dofinansowanie w naborze prowadzonym przez PARP mogli ubiegać się wyłącznie mikro, mali i średni przedsiębiorcy prowadzący działalność gospodarczą na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, bez względu na datę zarejestrowania firmy, w tym także startupy (nowozakładane przedsiębiorstwa) - informuje PARP. 

Przedstawiciele PARP odnieśli się do wypowiedzi posłów. - PARP odrzuca zarzuty o braku przejrzystości procedury przeprowadzenia oceny wniosków o dofinansowanie. Agencja dopełniła obowiązku opublikowania wyników przeprowadzonej oceny, zakres tych informacji jest zgodny z art. 57 ust. 1 ustawy wdrożeniowej oraz podrozdziałem 9.1. wytycznych Ministra Funduszy i Polityki Regionalnej dotyczących wyboru projektów na lata 2021-2027, tj. informacja ta zawiera: tytuł projektu, nazwę wnioskodawcy oraz uzyskany wynik oceny (pozytywny/negatywny), a przypadku projektów ocenionych pozytywnie również kwotę dofinansowania - informuje.

PARP tłumaczy, że aby utrzymać pozytywny wynik oceny, projekt musi spełnić kryteria obligatoryjne, takie jak "ocena czy projekt dotyczy innowacji produktowej lub innowacji w procesie biznesowym (dotyczącej funkcji działalności przedsiębiorstwa w zakresie produkcji wyrobów lub usług) charakteryzującej się nowością w skali kraju; zdolność wnioskodawcy do finansowej realizacji projektu; potencjał wnioskodawcy do realizacji projektu oraz opłacalność wprowadzanej innowacji. Czas prowadzenia działalności gospodarczej nie był przedmiotem oceny w żadnym z obowiązujących kryteriów wyboru projektów.

- PARP podkreśla, że ocena w naborze „Ścieżka SMART” została przeprowadzona zgodnie z Regulaminem wyboru projektów, obowiązującymi regulacjami wewnętrznymi i procedurami. Oceny wniosków dokonała Komisja Oceny Projektów składająca się z pracowników PARP i ekspertów zewnętrznych. Oceny każdego wniosku dokonywało co najmniej dwóch zewnętrznych ekspertów z dziedziny danego wniosku oraz jeden zewnętrzny ekspert finansowy. Po zakończeniu oceny wszystkich projektów, co nastąpiło 6 października 2023 r., PARP opracowała wyniki oceny, z której protokół został zatwierdzony 13 października 2023 r. Wyniki oceny zostały opublikowane 19 października 2023 r. Każdy wnioskodawca otrzyma pisemną informację o wyniku oceny. W przypadku projektów ocenionych negatywnie, PARP indywidualnie poinformuje każdego wnioskodawcę o wyniku oceny i uzasadnieniu oceny każdego z kryteriów obligatoryjnych oraz liczbie punktów rankingujących i uzasadnieniu otrzymania takiej a nie innej liczby punktów. W przypadku negatywnej oceny każdy wnioskodawca ma prawo złożenia protestu, w terminie 14 dni od otrzymania pisma zawierającego wynik oceny, o czym zostanie pouczony w tym piśmie - informuje agencja.

Czy pieniądze zostaną wypłacone

PARP zaznacza, że sama pozytywna ocena projektu nie jest równoznaczna z zawarciem umowy i udzieleniem dofinansowania. Dopiero po zakończeniu procesu oceny projektów, PARP rozpoczęła czynności zmierzające do udzielenia dofinansowania dla projektów ocenionych pozytywnie.

- Czynności te obejmują w szczególności weryfikację statusu MŚP, w tym kwestii powiązań osobowych i kapitałowych, przesłanek wykluczenia z możliwości otrzymania finansowania wynikających z przepisów, kwestii karalności i zaległości w należnościach publicznoprawnych, przesłanek wykluczenia w związku z sankcjami dotyczącymi wojny w Ukrainie, źródeł finansowania projektów, objęcia obowiązkiem zwrotu pomocy publicznej - informuje.

- PARP pragnie podkreślić, że liczba wniosków złożonych w pierwszym naborze w „Ścieżce SMART” była bardzo duża. Proces oceny każdego z wniosków wymagał zaangażowania co najmniej 3 ekspertów, zorganizowania spotkania on-line z wnioskodawcą. Eksperci oceniali wnioski w autorskim systemie informatycznym przygotowanym przez PARP, a nad prawidłowością tego procesu czuwał w każdym przypadku pracownik Agencji. Łącznie w proces oceny było zaangażowanych ok. 350 osób, w tym ok. 100 pracowników PARP. Ocena została przeprowadzona w wydłużonym terminie 153 dni od dnia zakończenia naboru (w uzgodnieniu z Instytucją Zarządzającą) – z uwagi na dużą liczbę wniosków (ponad 1,5 tys.) nie było możliwe dotrzymanie pierwotnego terminu 90 dni. Przeprowadzenie oceny ponad 1,5 tys. wniosków było możliwe dzięki ogromnemu wysiłkowi i nakładowi pracy pracowników i ekspertów zewnętrznych, z których każdy dokładał należytej staranności, żeby proces został przeprowadzony prawidłowo, zgodnie z wszelkimi wymaganiami programu. Zarzuty formułowane przez Panów Posłów w przestrzeni publicznej na podstawie pobieżnych obserwacji i bez przeanalizowania całości dokumentacji programu i poszczególnych wniosków o nieprawidłowym przeprowadzeniu tego procesu są zatem nieuzasadnione i niesprawiedliwe, krzywdzące dla wszystkich osób zaangażowanych w realizację tego zadania, a także dla PARP. Demotywują pracowników i ekspertów do dalszego zaangażowania i pracy nie tylko na rzecz PARP, a także w obszarze funduszy europejskich. W efekcie – jeśli z tych względów zasoby PARP zostaną ograniczone – potencjał PARP do obsługi programów finansowanych ze środków publicznych, w tym funduszy europejskich, znacząco się zmniejszy - informuje PARP.

PARP: Nie zwracaliśmy uwagę na "inne czynniki"

W komunikacie przedstawiciele instytucji deklarują, że na ocenę konkretnego projektu nie miały wpływy "czynniki zewnętrzne". Prawdopodobnie chodzi tu o zarzuty związane z wypłatą środków dla spółki TT Plast. - Wreszcie PARP dementuje informację, że na wynik oceny danego projektu mogły mieć wpływ czynniki inne niż obowiązujące kryteria wyboru projektów. PARP jako instytucja z 23-letnim doświadczeniem we wdrażaniu programów wsparcia dla przedsiębiorców jest świadoma ryzyk związanych z zarządzaniem publicznymi środkami finansowymi. Zarówno nasi pracownicy, jak i eksperci są przeszkoleni w zakresie działań antykorupcyjnych czy konfliktu interesów, są uwrażliwieni na te kwestie i w sytuacjach jakichkolwiek potencjalnych zagrożeń czy ryzyk postępują odpowiednio z przepisami i procedurami w tym zakresie. Dotychczas PARP nie otrzymała jakichkolwiek sygnałów wskazujących na nieuprawnione ingerencje w proces oceny wniosków. PARP zwraca także uwagę, że Fundusze Europejskie dla Nowoczesnej Gospodarki 2021-2027 w zakresie działań wdrażanych przez PARP, w tym „Ścieżka SMART”, w czerwcu 2023 r. na wniosek PARP został zgłoszony przez Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej do Kancelarii Prezesa Rady Ministrów do osłony tzw. tarczy antykorupcyjnej - informuje PARP.

Jak zaznaczają przedstawiciele instytucji, "nieprawdziwe lub niepełne informacje wokół naboru „Ścieżka SMART” mogą negatywnie wpływać na decyzje i działania podejmowane przez przedsiębiorców w zakresie planowania nowych przedsięwzięć, a tym samym absorpcji środków unijnych przez polską gospodarkę. PARP jako instytucja dystrybuująca środki unijne jest kontrolowana przez krajowe i unijne organy kontrolne. Wyniki kontroli i audytów potwierdzają pozytywną ocenę naszej działalności i najwyższą jakość realizacji zadań. Jest to możliwe dzięki najwyższym standardom zarządzania i kontroli wdrożonym w Agencji. Jednocześnie wzywamy do zaprzestania rozprzestrzeniania nieprawdziwych lub niepełnych informacji godzących w dobre imię PARP".