Kiedy rolnik może stracić dopłaty? Zadbaj o dopełnienie tych wymogów

Warunkowość społeczna: nowe wymagania dla rolników

Mechanizm warunkowości społecznej oznacza, że rolnicy, którzy wnioskują o dopłaty bezpośrednie, będą musieli przestrzegać wybranych przepisów prawa pracy i zapewniać odpowiednie warunki bezpieczeństwa i higieny pracy (BHP). Te nowe wymogi dotyczą m.in.:

• przejrzystych i przewidywalnych warunków zatrudnienia,
• minimalnych standardów w zakresie użytkowania sprzętu roboczego,
• środków mających na celu poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy.

Nowe regulacje obejmują nie tylko dopłaty bezpośrednie, takie jak płatności podstawowe, redystrybucyjne czy ekologiczne, ale także płatności rolno-środowiskowe i premie związane z zalesieniem lub systemami rolno-leśnymi.

Kontrole Państwowej Inspekcji Pracy

Realizację mechanizmu warunkowości społecznej będą nadzorować kontrolerzy Państwowej Inspekcji Pracy (PIP). Wybór gospodarstw do kontroli będzie oparty na analizie skarg, historii wcześniejszych kontroli oraz priorytetach wyznaczonych przez inspekcję.

Kontrole będą przeprowadzane bezpośrednio w gospodarstwach, co potwierdził Mateusz Rzemek, rzecznik prasowy Głównego Inspektora Pracy: – Kontroli przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy nie można przeprowadzić zdalnie. Odbywać się będą one w zakładach pracy, które pobierają dopłaty bezpośrednie.

Wizyta inspektorów może obejmować m.in. weryfikację warunków pracy, przestrzegania zasad BHP oraz prawidłowości zatrudnienia pracowników.

Sankcje za nieprzestrzeganie przepisów

Za naruszenie przepisów rolników czekają kary administracyjne, w postaci obniżenia dopłat wypłacanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Redukcja płatności wynosi:

• 3% w przypadku mniejszych niezgodności,
• 10% przy powtarzających się naruszeniach,
• 15% lub więcej za umyślne łamanie przepisów.

W najbardziej rażących przypadkach, gdy naruszenia są umyślne i poważne, płatności mogą zostać całkowicie wstrzymane.

Co dokładnie sprawdzi inspektor

Kontrolerzy będą zwracać uwagę na kwestie związane z:

1. Zapewnieniem bezpiecznych i higienicznych warunków pracy.
2. Użytkowaniem sprzętu rolniczego zgodnie z minimalnymi wymaganiami bezpieczeństwa.

Warto zauważyć, że szczegółowe kwestie dotyczące zagrożeń fizycznych, chemicznych czy biologicznych w środowisku rolniczym są regulowane w innych aktach prawnych.

Nowe formy wsparcia dla rolników

Oprócz zmian w kontrolach i warunkowości społecznej, w 2025 roku przewidziano również dodatkowe formy wsparcia dla rolników. Jednym z nich są płatności związane z ekoschematami, m.in. do materiału siewnego kategorii „elitarny” lub „kwalifikowany”. Szczegóły dotyczące tych rozwiązań zostaną określone w osobnych aktach prawnych.