Butelkowa rewolucja

Jego celem jest zwiększenie poziomu recyklingu i ograniczenie zaśmiecania środowiska. System kaucyjny obejmuje trzy rodzaje opakowań jednorazowych: butelki plastikowe do 3 l, puszki metalowe do 1 l oraz butelki szklane wielorazowego użytku do 1,5 l. Przy zakupie napoju w takim opakowaniu będzie doliczana kaucja – 50 gr dla butelek plastikowych i puszek, 1 zł dla butelek szklanych. Po zwróceniu pustego opakowania konsument otrzyma tę kwotę z powrotem (bez konieczności okazywania paragonu). Ustawodawca nie rozstrzyga, jak dokładnie mają wyglądać zwroty butelek, jednak duże placówki automatyzują proces. Butelki wystarczy oddać do specjalnego butelkomatu, który wydrukuje paragon. Gdy pójdziemy z nim do kasy sklepu, odzyskamy pieniądze, chyba że zadecydujemy, by kwota kaucji została odliczona od kwoty bieżących zakupów.

Nowe prawo zobowiązuje wszystkie sklepy powyżej 200 mkw. do przyjmowania zwrotów i wypłacania kaucji. Mniejsze sklepy mogą natomiast do systemu dołączyć dobrowolnie. W każdej gminie ma powstać co najmniej jeden stacjonarny punkt zbiórki opakowań objętych kaucją, aby system był powszechnie dostępny. Wejście w życie tego systemu wymusiła na Polsce Unia Europejska. Podobne rozwiązania działają już w 17 innych krajach w Europie.

Co nowe regulacje oznaczają w praktyce? Kupując w sklepie wodę, napoje, soki czy piwo – przy kasie dopłacimy kwotę kaucji. Podana cena produktu nie będzie jej uwzględniała, na co warto uważać. Jednak informacja o wysokości dodatkowej opłaty będzie podana obok ceny produktu. Dodatkowo, żebyśmy wiedzieli, które butelki podlegają zwrotowi, a które nie, na każdej z nich będzie odpowiednie oznaczenie.

Nowy system nie obejmuje „małpek” po alkoholu, kartonów i butelek po mleku i napojach mlecznych, takich jak kefiry, jogurty czy maślanki (ze względów sanitarnych). Poza systemem będą też produkty chemiczne (np. środki czyszczące), gdyż plastik używany do ich sprzedaży może być zbyt zanieczyszczony. Mimo to wprowadzenie kaucji na plastik, szkło i metal znacząco zmniejszy ilość odpadów zmieszanych trafiających do środowiska. Wg. badań, nowe rozwiązania popiera aż 88 proc. Polaków.

Konsorcja gotowe do działania

Aby system zadziałał, trzeba było wyłonić podmioty odpowiedzialne za organizację sieci zbiórki opakowań, rozliczanie kaucji i logistykę. Ustawa dopuściła model konkurencyjny, w którym działać może kilku operatorów równolegle. Do lata 2025 r. Ministerstwo Klimatu i Środowiska przyznało zezwolenia na prowadzenie systemu kaucyjnego aż siedmiu spółkom. Każda z nich zrzesza producentów i dystrybutorów opakowań, którzy wspólnie finansują i zarządzają infrastrukturą depozytową.

Jak w praktyce wygląda współpraca z operatorami? Producenci napojów mają obowiązek zawrzeć umowę z wybranym operatorem systemu kaucyjnego i dostosować swoje opakowania do nowych wymogów. Konsument w sposób jednoznaczny i...