Potrzeba odwagi, by sprostać wyzwaniom

Opinie ekonomistów oraz wnioski z badań i prezentacji na tematy makroekonomiczne wskazują na pewien optymizm, jeśli chodzi o przyszłość. Ale pojawiają się też obawy, że ryzyko związane z sytuacją na rynku pracy odbije się negatywnie na wynikach firm. Bez wątpienia zaś jednym z głównych wyzwań, któremu muszą sprostać dyrektorzy finansowi, jest umiejętność odpowiedzi na rewolucję technologiczną oraz zastosowanie nowoczesnych rozwiązań informatycznych.

Split payment, czyli z dużej chmury mały deszcz

Kongres był okazją do podsumowania efektów wprowadzonego w lipcu systemu split payment, czyli tzw. podzielonej płatności. Uczestnicy debaty przyznali, że część obaw, jakie pojawiły się w związku z wprowadzeniem nowych przepisów, nie potwierdziła się. – Teraz wydaje się, że w przypadku split payment można powiedzieć: z dużej chmury mały deszcz – stwierdził Dominik Maliszewski, adwokat i wspólnik Euler Hermes, Okurowska-Minkiewicz, Maliszewski – Kancelaria Prawna.

Do nowych przepisów musiały dostosować się zarówno banki, jak i część przedsiębiorców, zwłaszcza tych, którzy współpracują ze spółkami z udziałem Skarbu Państwa. Dyrektor Departamentu Zarządzania Makroregionem Centralnym Bankowości Korporacyjnej mBanku Krzysztof Gerlach przyznał, że koszty przystosowania do nowego mechanizmu sięgnęły tam 10 mln zł. Ale jak dotąd tylko co piąty klient korzysta ze split payment, zaś na wydzielonych kontach VAT zgromadzonych jest ok. 400 mln zł. – Dlatego na razie trudno ocenić efekty i przedstawić konkretne problemy z tym związane – mówił w czasie debaty dyrektor Gerlach. – Nie wszyscy klienci wcześniej wiedzieli o zmianie przepisów, więc gdy uruchomiliśmy dodatkowe rachunki, to niektórzy klienci dzwonili do nas, informując, że nie zamawiali takiej usługi.

Niektóre banki, chcąc zachęcić klientów do korzystania ze split payment, wprowadziły oprocentowanie rachunków, na które wpływają należności z tytułu VAT. Ale także mają dla firm ofertę finansowania „pod zamrożony VAT”.

Rafał Witowski, dyrektor finansowy Fiege, mówił podczas debaty o zauważalnym wzroście opłat bankowych po wejściu w życie przepisów o split payment. – Jednak ze względu na fakt, iż mamy wielu klientów zagranicznych, nie spodziewamy się problemów związanych z tym mechanizmem, zwłaszcza że tylko dwie z 20 firm, z którymi współpracujemy, płaci nam w nowym systemie – dodał.

Mechanizm split payment nie jest oczywisty, a przepisy wzbudzają nadal sporo wątpliwości, o czym mówił mecenas Dominik Maliszewski. – Nasi klienci pytali np. o wpisanie do umowy wyłączenia split payment. Tym, którzy nie chcą stosować tego mechanizmu lub chcą go ograniczyć, radzimy, by po prostu wpisywali do umowy taką klauzulę, gdyż sama wzmianka na fakturze nie jest wystarczająca – wyjaśnił.

Pierwsze miesiące split payment pokazują, że łatwiej jest płacić w tym systemie, niż otrzymywać należność. Jeszcze wiele firm czeka z decyzją w tej sprawie, więc dalsza edukacja jest konieczna. Natomiast widać, że ci, którzy płacą, korzystając z mechanizmu split payment, dobrze się do tego przygotowali.

Gospodarka ma się nieźle, więc powiało optymizmem

Ostatni rok był dobry dla działających w Polsce firm. Z badania przeprowadzonego wśród dyrektorów finansowych wynika, że są oni zadowoleni z kondycji swoich przedsiębiorstw i optymistycznie oceniają perspektywy ich działalności.

Według piątej edycji badania polskich CFO, prowadzonego przez Grant Thornton i Euler Hermes, aż 57 proc. dyrektorów finansowych deklaruje, że kondycja ich firm w ciągu ostatniego roku poprawiła się, a tylko 11 proc. ankietowanych twierdzi, że uległa pogorszeniu. W dodatku zdecydowana większość badanych, bo aż 83 proc., deklaruje, że ich firma jest aktualnie w fazie rozwoju, z czego 58 proc. CFO określa ten rozwój jako „umiarkowany”, a 25 proc. jako „silny”. Tylko 5 proc. ankietowanych twierdzi, że ich przedsiębiorstwo jest w regresie, a 12 proc. określa aktualny stan jako stagnację.

Czego spodziewają się w tym roku? Dyrektorzy finansowi jeszcze odważniej patrzą w przyszłość. Aż 48 proc. badanych optymistycznie ocenia perspektywy ekonomiczne dla polskiej gospodarki, natomiast jedynie 12 proc. postrzega je pesymistycznie.

Wyzwania na przyszłość

Wyniki badania Euler Hermes i Grant Thornton były wstępem do dyskusji o wyzwaniach stojących przed dyrektorami finansowymi. Wśród nich uczestnicy debaty wymienili skuteczną odpowiedź na zachodzące zmiany technologiczne. Dyrektor zarządzający Union Investment TFI Tomasz Michalak przekonywał, że to właśnie nowe technologie i digitalizacja mogą wprowadzić firmę na zupełnie nowe tory. – Oczywiście w tym kontekście niezbędna jest też umiejętność efektywnego wykorzystania pozyskanych informacji, ale do tych zmian trzeba przekonać też zespół – mówił dyrektor Michalak.

O tym, że do wprowadzenia przełomowych zmian w firmie konieczna jest współpraca CFO z działami operacyjnymi, mówił dyrektor finansowy Canon Polska Paweł Kicman. Według niego do transformacji firmy nie wystarczy odważny pomysł. Dyrektor finansowy może inspirować i być katalizatorem zmiany, jednak aby nawet najlepszy projekt mógł wejść w życie, ważny jest dialog, zaufanie, rzetelna analiza, ale też... odwaga.

– Każda zmiana dotychczasowego porządku wymaga czasu. Narzucanie przez CFO zmian na podstawie tabelki w Excelu często trafia na opór czy to dyrektorów innych działów, czy też szeregowych pracowników. Rozmawiajmy o zmianach i artykułujmy oczekiwania czy potrzeby swoich jednostek, bo najgorsze jest poczucie, że nowy porządek, choćby fiskalnie słuszny, jest narzucany z góry – mówił dyrektor Paweł Kicman.

W tym kontekście dyrektor Michalak wskazał, że kluczowa jest wzajemna komunikacja między działami, a zwłaszcza „potrzebne jest wzajemne zrozumienie, że wspólnie zmierzamy w tym samym kierunku i pracujemy na rzecz jednej organizacji”.

Z kolei wiceprezes zarządu NC+ Edyta Sadowska zaliczyła do nowych, niezbędnych obecnie kompetencji CFO umiejętność wyjaśniania i przekonania do zmian innych departamentów w ramach firmy.

Zdaniem dyrektora Michalaka praca z nowo pozyskanymi w efekcie digitalizacji danymi czasem przypomina poruszanie się we mgle, gdyż nie do końca wiadomo, jaki przyniesie efekt. I wiąże się z ogromną obróbką danych, z których nie wszystkie da się wykorzystać.

W opinii wiceprezes Sadowskiej zmienia się i znacząco rozszerza rola dyrektora finansowego w firmie. – Oczekuje się od niego nie tylko zwiększania przychodów i cięcia czy kontroli kosztów, ale też proponowania kierunków rozwoju zarządowi. Trzeba więc patrzeć szerzej niż dotąd, obserwować trendy rynkowe oraz mieć i móc przedstawić wizję rozwoju firmy – mówiła wiceprezes Platformy NC+. – Jako CFO mamy wiele zadań, z jednej strony tradycyjne, czyli zwiększenie przychodów, a z drugiej – transformacja i optymalizacja biznesu, czy wejście w nowe segmenty rynku.

Do długiej listy wyzwań i oczekiwań wobec pracy CFO dyrektor zarządzający ACCA Polska i Kraje Bałtyckie Jakub Wojnarowski dodał profesjonalizm, bo tylko profesjonaliści mogą odpowiedzieć na zmiany i umiejętność zarządzania zespołem. – CFO musi stać się teraz, wobec zmian zachodzących na rynku pracy i rosnących oczekiwań młodych ludzi przychodzących do firmy, także menedżerem zespołu – mówił podczas debaty. – Trudniej obecnie znaleźć wartościowego i doświadczonego pracownika, zaś młodzi ludzie mają duże oczekiwania i liczą na szybką ścieżkę kariery.

Dyrektor Wojnarowski wskazał także na wyzwanie w pracy CFO, jakim są częste zmiany przepisów, a na przyszły rok szykują się kolejne – ok. 400 zmian w przepisach podatkowych. I dodał, że sztuka kontroli i wdrożenia nowych regulacji, konieczność odpowiedzi na zmiany technologiczne, profesjonalizm i wysoka etyka zawodowa to konieczność w pracy CFO.

– Dlatego każdy dyrektor finansowy musi mieć jeszcze jedną dodatkową cechę – to odwaga – powiedziała Edyta Sadowska na zakończenie debaty.

------------------------------

Nagrodzeni w konkursie Dyrektor Finansowy Roku

Kategoria Dużych Przedsiębiorstw: Katarzyna Ostap-Tomann – członek zarządu ds. finansowych w Cyfrowym Polsacie.

Kategoria Małych i Średnich Firm: Beata Tomaszewska – dyrektor finansowa w firmie Parker Poland.

W tegorocznej edycji plebiscytu przyznano również dwa wyróżnienia:

Kategoria Małych i Średnich Firm: Zbigniew Dróżdż – prezes zarządu i dyrektor finansowy spółki Franklin.

Kategoria Dużych Przedsiębiorstw: Adam Pawlak – dyrektor finansowy w Moto-Profil.