Zakończyły się Igrzyska Wolności. George Clooney "Stanie po właściwej stronie historii nie jest na początku przyjemne"

Największy festiwal idei w tej części kontynentu zgromadził ponad 4,5 tysiąca uczestniczek i uczestników i niemal sześćset prelegentek i prelegentów z Polski, Europy i świata. Do Łodzi przyjechali między innymi: hollywoodzki aktor, reżyser, producent i działacz humanitarny George Clooney, którego rozmowę z Leszkiem Jażdżewskim oglądało w EXPO na żywo 2,5 tysiąca osób; bułgarski poeta i pisarz, uhonorowany międzynarodową Nagrodą Bookera Georgi Gospodinow; autor bestsellerowego „Do perfekcji” Vincenzo Latronico; były prezydent Aleksander Kwaśniewski; dawno niewidziany aktor i biznesmen Marek Kondrat; analityczka trendów Natalia Hatalska; popularne psycholożki: Natalia de Barbaro, Marta Niedźwiecka i Joanna Gutral; irlandzka pisarka młodego pokolenia Megan Nolan; profesor Uniwersytetu Oxfordzkiego Carl Benedikt Frey; mistrzyni olimpijska Aleksandra Mirosław czy założyciel festiwalu Battle of Ideas Alastair Donald.

Wybitni pisarze na Igrzyskach Wolności

W licznych spotkaniach autorskich wzięła udział plejada gwiazd polskiej literatury: nagrodzona tegoroczną nagrodą NIKE Eliza Kącka, Joanna Kuciel-Frydryszak, Joanna Gierak-Onoszko, Marek Bieńczyk, Szczepan Twardoch, Wojciech Jagielski czy Ignacy Karpowicz.

Nie zabrakło czynnych polityków: Ministra Spraw Zagranicznych Radosława Sikorskiego, Ministra Finansów i Gospodarki Andrzeja Domańskiego, Ministry Edukacji Barbary Nowackiej, Ministra Sprawiedliwości Waldemara Żurka czy Ministry Kultury Marty Cienkowskiej, a także licznych ludzi biznesu, reprezentujących największe firmy na rynku, ludzi nauki, publicystek i publicystów.

Scena podcastowa. Nowość w harmonogramie wydarzenia

Nowością imprezy była scena podkastowa – uczestniczki i uczestnicy mogli posłuchać i zobaczyć na żywo odcinki m.in. „Raportu o stanie świata”, „Cafe Kopalnia”, „Podkastexu”, „Z bliska” czy „W razie W”.

„Wolność to nie tylko luksus możliwości. To także konieczność oporu” (Serhij Żadan)

Pierwszy raz w historii Igrzysk Wolności organizator, Fundacja Liberté!, przyznał wyjątkową nagrodę: Medal Wolności i 10 tys. euro w uznaniu zasług dla promowania i obrony demokratycznych wartości: wolności, niepodległości narodów i poszanowania praw człowieka. Otrzymał je ukraiński pisarz, poeta, żołnierz i działacz społeczny Serhij Żadan.

„Trudno znaleźć pisarza, który towarzyszy swojemu krajowi tak nieugięcie jak Serhij Żadan. Przychodzi mi tylko do głowy Cormac McCarthy. Miał czelność pisać o swoim kraju, gdy nikt przy zdrowych zmysłach nie dawał za ten kraj złamanego grosza” - tak mówił w swojej laudacji poprzedzającej wręczenie nagrody Andrzej Stasiuk. Medal wręczył prezes zarządu Fundacji Liberté!, dyrektor Igrzysk Wolności Błażej Lenkowski. Przekazując go podkreślił znaczenie budowania świadomości, że w interesie Polski jest wspieranie Ukrainy.

Nie grozi nam koniec świata. Grozi nam koniec rozsądku (prof. Jan Zielonka)

Podczas zorganizowanego pod hasłem „Czasu niepokoju” wydarzenia nie mogło zabraknąć debat o źródłach lęku i zagrożeń w dzisiejszej Europie. Były prezydent Aleksander Kwaśniewski upatrywał ich w kumulacji kryzysów, z jaką mamy do czynienia od początku XXI wieku – od terroryzmu, przez kryzys finansowy i migracyjny, po pandemię, wojnę w Ukrainie i gwałtowny rozwój technologii, zwłaszcza sztucznej inteligencji. Prof. Jan Zielonka z Uniwersytetu w Oksfordzie przestrzegał z kolei przed „wojenną psychozą”, obaj: wskazywali na nierozwiązane kwestie przywództwa i braku wizji w europejskiej polityce. Radosław Sikorski w rozmowie z Piotrem Kraśko podkreślał natomiast znaczenie jedności europejskiej i współpracy z USA w kontekście wojny w Ukrainie i rywalizacji z Rosją i Chinami. Przypominał historyczne doświadczenia Polski i Europy, zwracał uwagę konieczność utrzymania skutecznej armii oraz rozbudowy przemysłu obronnego w Europie; wskazywał na znaczenie wspólnej polityki handlowej i inwestycyjnej UE oraz potrzebę działania z optymizmem, wbrew populistycznym narracjom o zagrożeniach „z Zachodu”.

„Praworządność to nie abstrakcja — to gwarancja wolności” (Waldemar Żurek)

Uczestnicy licznych dyskusji podejmowali się oceny rządów Koalicji 15 października, ze szczególnym uwzględnieniem przywracania praworządności w Polsce. Minister Waldemar Żurek w rozmowie z Sylwią Gregorczyk-Abram przedstawił propozycje konkretnych reform, mających usprawnić wymiar sprawiedliwości, takich jak szybsze rozwody, uproszczone postępowania dotyczące kredytów frankowych, transparentny system losowania składów sędziowskich czy cyfryzacja akt. Zapowiedział także rozwiązania dotyczące tzw. neosędziów oraz nowy model Krajowej Rady Sądownictwa, oparty na kompromisie i przejrzystości.

„Jeśli nie opowiadasz się za czymś, opowiadasz się za byle czym” (George Clooney)

Gwiazdą imprezy był bez wątpienia George Clooney. Uznany przez magazyn „Time” za jedną z najbardziej wpływowych osób na świecie podczas swojego wystąpienia mówił o odwadze, odpowiedzialności i potrzebie sprzeciwu wobec niesprawiedliwości. Podkreślał, że warto „bronić słabszych i rzucać wyzwanie tym, którzy mają więcej władzy”, nawet jeśli nie przynosi to popularności, a samą popularnością: dzielić się z tymi, o których jest cicho. Opowiadał o swoim zaangażowaniu w Darfurze i pracy Fundacji Clooney Foundation for Justice, pomagającej ofiarom przemocy i więzionym dziennikarzom. Przestrzegał przed rosnącym autorytaryzmem i przypominał, że demokracja nie jest dana raz na zawsze – wymaga odwagi, zaangażowania i wierności zasadom, nawet gdy „stanie po właściwej stronie historii nie jest na początku przyjemne”. Z charakterystycznym humorem podkreślił jednak, że „mieć rację nie zawsze znaczy: zwyciężać”.

„Mamy taki polski uśmiech, który nie jest do końca optymistyczny” (Maia Mazurkiewicz)

…i boimy się marzyć o marzeniach – tak wynika z raportu „Czy Polacy potrafią marzyć”, który miał podczas Igrzysk Wolności swoją premierę. Według badania zrealizowanego na zlecenie Fundacji PZU Polacy marzą przede wszystkim o zdrowiu i spokoju, podróżach i doświadczeniach oraz bezpieczeństwie finansowym, przy czym zaobserwowano istotną zależność między marzeniami a lękami – te pierwsze są odpowiedzią na te drugie, na przykład lęk przed chorobą zamienia się w marzenie o zdrowiu, a lęk przed osamotnieniem – w marzenie o relacjach i wspólnocie. Młodsze pokolenia marzą odważnie i o przyszłości, starsze – częściej o przeszłości i stabilizacji. Marzenia są natomiast bez wątpienia fundamentem nadziei i spójności społecznej, a także istotnym czynnikiem budowania przyszłości kraju.

„Prawdziwe historie rodzą się w codzienności” (Marek Kondrat)

Marek Kondrat zachwycił publiczność szczerością, humorem i filozoficzną refleksją nad życiem. W poruszającej rozmowie opowiadał o swojej drodze od blichtru i sztuczności aktorskiego świata do odkrycia prawdziwego życia – pełnego miłości, prostoty i autentyczności. Z dystansem i ciepłem mówił o przemijaniu, wdzięczności i sztuce bycia sobą.

„Chciałabym polecieć w kosmos” (Liliana Karpińska)

Program merytoryczny zakończyła rozmowa ze Sławoszem Uznańskim-Wiśniewskim. Drugi Polak w kosmosie mówił nie tylko o szansach, jakie otwierają się przez Polską w związku z eksploracją przestrzeni kosmicznej, ale także dzielił ciekawostkami z życia na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.

W grupie uczestniczek i uczestników spotkania znalazła się kilkuletnia Liliana. Dziewczynka zapytała astronautę, czy planuje jeszcze raz polecieć w kosmos. Kiedy wyraził nadzieję, że udało mu się uchylić drzwi dla młodszego pokolenia zadeklarowała, że sama chciałaby zostać astronautką. Uznański-Wiśniewski zapowiedział, że będzie trzymać kciuki, a publiczność zareagowała aplauzem.

Na zakończenie wystąpił łódzki zespół Współgłosy, złożony z trzech uznanych muzyków jazzowych, dwóch osób aktorskich i chóru osób z niepełnosprawnościami.

Miastem Gospodarzem Igrzysk Wolności 2025 była Łódź, Partnerami Strategicznymi: Łódzkie Centrum Wydarzeń i Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego.

Znamy datę kolejnej edycji Igrzysk Wolności. Impreza odbędzie się w dniach 23-25 października 2026 roku w Łodzi.