Nowy podatek od gigantycznych zysków banków. Rząd chce przeznaczyć środki na obronność

W 2024 roku polskie banki osiągnęły rekordowy zysk netto w wysokości 42,2 miliarda złotych, co stanowi wzrost o około 52% w porównaniu z poprzednim rokiem. Takie wyniki finansowe są efektem m.in. rosnących stóp procentowych oraz zwiększonego popytu na usługi bankowe. To bogactwo ma swoją cenę społeczną. Rośnie niechęć do banków wśród obywateli, którzy czują się oszukiwani przez sektor, szczególnie w związku z niekorzystnymi umowami kredytów hipotecznych. Ostatnio w sieci było głośno o masowym zgłaszaniu praktyk banków do UOKiK. Społeczność internautów dzieliła się nawet gotowymi formularzami ułatwiającymi zgłoszenie, według nich, nieuczciwych praktyk banków wobec klientów.

Polska wyróżnia się na tle Europy wysokimi kosztami kredytów hipotecznych. W styczniu 2025 roku średnie oprocentowanie takich kredytów wynosiło 7,42%, co plasowało Polskę na drugim miejscu w Unii Europejskiej, zaraz po Rumunii (7,95%). To wartości o 4 proc. wyższe od unijnej średniej. Wysokie oprocentowanie jest wynikiem m.in. wysokich stóp procentowych ustalanych przez Narodowy Bank Polski oraz dodatkowych czynników ryzyka uwzględnianych przez banki.

Propozycja podatku od nadmiarowych zysków

Nic dziwnego, że wszelkie sugestie dotyczące opodatkowania banków trafiają na podatny grunt. Nieproporcjonalne bogactwo tych instytucji finansowych znajduje ujście w pomysłach na nowe daniny także po stronie rządowej. Ministra funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz zasugerowała wprowadzenie jednorazowego podatku od nadmiarowych dochodów banków, określając te zyski mianem "manny z nieba". Środki uzyskane z tego podatku miałyby zostać przeznaczone na cele związane z obronnością kraju. Podobne rozwiązania zostały już zastosowane w innych krajach europejskich - mówiła ministra w wywiadzie z RMF FM.

- Banki będą broniły swojej pozycji i swoich dochodów. [...] Skoro banki korzystają na ludziach, to niech ludzie też skorzystają na bankach - powiedziała ministra w czwartek na antenie RMF FM 24.

Reakcje sektora bankowego

Przedstawiciele sektora bankowego wyrazili swoje obawy dotyczące propozycji nowego podatku. Argumentują, że dodatkowe obciążenia fiskalne mogą negatywnie wpłynąć na zdolność banków do finansowania gospodarki oraz osłabić ich stabilność finansową. Ponadto, wskazują na już istniejące wysokie obciążenia podatkowe w sektorze.

- Pomysły tego typu są skrajnie niebezpieczne. Stoją w absolutnej sprzeczności z planami inwestycyjnymi zapowiedzianymi przez premiera Donalda Tuska. Sektor bankowy ma fundamentalną rolę do odegrania w procesie finansowania tych inwestycji - przypomina dr Tadeusz Białek, prezes Związku Banków Polskich (ZBP), cytowany przez Money.pl 

Wpływ na rynek finansowy

Informacje o możliwym wprowadzeniu nowego podatku spowodowały reakcję na rynku finansowym. Akcje niektórych banków odnotowały spadki wartości, co świadczy o niepewności inwestorów co do przyszłości sektora w kontekście potencjalnych zmian podatkowych - czytamy w "Rzeczpospolitej".

Polacy a banki: skąd wynika niechęć i jakie są jej przyczyny?

W ostatnich latach obserwuje się w Polsce rosnącą niechęć społeczeństwa do instytucji bankowych. Wielu Polaków wyraża sceptycyzm wobec usług finansowych, co potwierdzają różne badania i sondaże. Wysokie koszty kredytów w Polsce są szczególnie widoczne w porównaniu z innymi krajami Unii Europejskiej. Średnie oprocentowanie kredytów hipotecznych w UE wynosi 3,93%, a w strefie euro 3,14%. Polska, z oprocentowaniem na poziomie 7,42%, znacznie przewyższa te wartości, co obciąża budżety domowe Polaków bardziej niż w innych krajach.

Niechęć do zaciągania kredytów

Wielu Polaków unika zaciągania kredytów i pożyczek. Badanie przeprowadzone przez Federację Konsumentów wskazuje, że 36% respondentów nie planuje korzystać z kredytów w najbliższym roku. Głównymi powodami są niechęć do posiadania długów (50% tej grupy) oraz brak potrzeby finansowej (40%). Co ciekawe wyniki zaufania do banków pozostają na stabilnym poziomie, jednak uwzględniają one raczej poziom zaufania do deponowania oszczędności w tych instytucjach niż ocenę konkretnych praktyk.