W biznesie

Polskie nastolatki w finansowej czołówce Europy

Polskie nastolatki znają się na finansach znacznie lepiej niż ich koledzy z większości innych państw OECD – wynika z międzynarodowych badań umiejętności ekonomicznych uczniów.

PISA to największe badanie kompetencji nastolatków na świecie, realizowane co trzy lata we wszystkich krajach członkowskich Organizacji Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, a także w kilkudziesięciu innych państwach. Pokazuje poziom i zróżnicowanie umiejętności 15-latków, które rozwijane są w trakcie edukacji. Jedną z analizowanych kategorii jest wiedza na temat finansów. 

Wyniki badań PISA w tej dziedzinie uplasowały polskich uczniów na szóstym miejscu. Lepsi od nas są tylko Belgowie, Duńczycy, Kanadyjczycy, Holendrzy i Czesi. Tuż za nami jest USA. Rezultat 506 pkt daje nam pozycję identyczną jak Austriakom. 

Badanie sprawdza nie tylko wiedzę teoretyczną, taką jak znajomość terminów finansowych, ale też umiejętność jej zastosowania w praktyce. Zła wiadomość? Uzyskany rezultat jest nieco gorszy od wyniku sprzed trzech lat. Od tego czasu zdecydowanie zwiększyła się jednak liczba młodych Polaków, którzy mają własne konto w banku (wzrost z 34 proc. do 67 proc.) oraz kartę płatniczą (odpowiednio – 26 i 63 proc.). Aż 62 proc. polskich 15-latków korzysta z mobilnej aplikacji bankowej (cztery lata temu – zaledwie 21 proc.). 

Wiele wskazuje więc na to, że sukces polskich nastolatków w badaniu PISA to bardziej zasługa rodziców i życiowej praktyki niż szkoły. Jakiś czas temu opublikowano bowiem badania, z których wynika, że wiedzę o finansach czerpią oni głównie z domu. Nauczycieli, jako źródło wiedzy na temat ekonomii, wskazało wtedy stosunkowo mało badanych. 

Polska może się poszczycić jeszcze jednym sukcesem – pod względem umiejętności finansowych właściwie nie ma u nas różnic między chłopcami i dziewczętami. To fenomen na tle większości innych państw. Przykładowo rezultaty nastoletnich Włochów są aż o 20 proc. lepsze niż Włoszek. Na Węgrzech różnica wynosi 15 proc., a średnia luka płci dla przebadanych krajów to 5 proc. Daleko nam jednak do Malezji, gdzie dziewczęta uzyskały rezultaty aż o 19 proc. lepsze niż chłopcy. 

Z badań wynika też, że w Polsce młodzi mężczyźni znacznie częściej niż ich koleżanki pracują zarobkowo, np. w czasie wolnym od szkoły, w rodzinnej firmie czy w ramach pracy dorywczej. Dziewczęta dostają natomiast kieszonkowe od rodziców. 

We wszystkich badanych krajach występuje zależność między umiejętnościami finansowymi a statusem społeczno-ekonomicznym uczniów. W Polsce widać też przepaść między uczniami liceów (mających dużą wiedzę ekonomiczną) a uczącymi się w technikach i szkołach branżowych (których umiejętności pozostawiają wiele do życzenia).

Niepogoda dla bogaczy

Rząd Brazylii proponuje, by każdy, kto ma na koncie ponad 1 mld dol., płacił podatek od bogactwa. 

Według statystyk na świecie jest obecnie ok. 3 tys. osób, których majątek przekracza miliard dolarów. Łącznie mają oni 13 bln dol. Według raportu brazylijskiego rządu płacą oni dziś podatki wynoszące zaledwie 0,3 proc. wartości swoich aktywów. Według propozycji musieliby płacić co najmniej 2 proc. Mogłoby to zwiększyć wpływy budżetów państw nawet o 250 mld dol. rocznie. 

Danina od majątku byłaby płacona niezależnie od podatku dochodowego, dlatego pomysł budzi kontrowersje. W Europie podobny obowiązek nakładają na bogaczy jedynie Szwajcaria, Norwegia i Hiszpania. 

Brazylijski pomysł został już zgłoszony na forum grupy G20, czyli najważniejszych gospodarek świata. Pozytywnie odniosły się już do niego Francja, Hiszpania i Belgia, zdecydowanie przeciw są Stany Zjednoczone i Niemcy. Właśnie w USA mieszka najwięcej miliarderów na świecie. – Wprowadzenie 2-procentowego podatku od majątku miliarderów w całej Europie siedmiokrotnie zwiększyłoby wpływy podatkowe od tej grupy społecznej – wylicza Polski Instytut Ekonomiczny. – O ile przyczyniłoby się to do zwiększenia równości społecznej, wpływy z proponowanego podatku byłyby relatywnie niewielkie z perspektywy budżetowej – dodają eksperci instytutu. Jest też ryzyko, że opodatkowanie najbogatszych spowodowałoby przeniesienie przez nich biznesów do rajów podatkowych. A to oznaczałoby, że bogate państwa mogłyby stracić nawet 4,8 bln dol. w ciągu 10 lat. 

Według wyliczeń najwięcej miliarderów żyje obecnie w Stanach Zjednoczonych (ponad 800 osób). Około 600 miliarderów żyje w Europie, niespełna 500 w Chinach, a 200 w Indiach.

Branża turystyczna na topie

Polska branża turystyczna prężnie rośnie – wynika z danych resortu sportu i turystyki. O ile w 2023 r. wypracowała 5,2 proc. PKB, o tyle w ciągu kilku lat osiągnie poziom nawet 7 proc. 

Ministerialne przewidywania potwierdzają sami przedsiębiorcy. Z badań PIE przeprowadzonych na grupie 500 firm turystycznych wynika, że 20 proc. z nich przewiduje poprawę, a tylko 12 proc. pogorszenie swojej kondycji ekonomicznej w najbliższym czasie. Ten optymizm ilustrują twarde liczby. Aż 73 proc. podmiotów działających na rynku turystyki ma płynność finansową wystarczającą na więcej niż trzy miesiące funkcjonowania. Ważnym impulsem rozwoju turystyki w Polsce mogą się okazać pieniądze z Krajowego Planu Odbudowy. 

A co jest największą bolączką branży? – Rosnące ceny energii – odpowiada Katarzyna Zybertowicz z Polskiego Instytutu Ekonomicznego. – Podobnie dokuczliwy jest wzrost kosztów zatrudnienia. Prowadzenie biznesu utrudnia także niepewność sytuacji gospodarczej – dodaje specjalistka. 

Dobrą koniunkturę polskiej turystyki napędzają nasze nawyki konsumenckie. W Polsce, znacznie częściej niż w innych krajach europejskich, spędza się bowiem wakacje w swoim kraju. W 2022 r. aż 42 proc. Polaków spędzało urlop w ojczyźnie, podczas gdy średnia unijna wyniosła zaledwie 32 proc. Nasz wynik był pod tym względem trzeci w Europie, zaraz po krajach uchodzących za turystyczne potęgi, czyli Francji (55 proc.) i Hiszpanii (48 proc).

Rzeczpospolita rowerowa

Polska jest piątym co do wielkości producentem rowerów w Unii Europejskiej. Ponad dwie trzecie wszystkich jednośladów na naszym kontynencie pochodzi obecnie z Portugalii, Rumunii, Włoch, Niemiec i właśnie naszego kraju. Polskie fabryki opuszcza rocznie ponad milion rowerów, co stanowi przeszło 7 proc. całej unijnej produkcji. Polacy należą też do największych miłośników rowerów – pod względem częstotliwości użytkowania wyprzedzają nas tylko Holendrzy. Bezpośrednio za nami są natomiast Niemcy, Szwedzi i Francuzi.

Platformy cyfrowe podbijają Europę

Mimo ograniczeń, które próbuje wprowadzać Unia Europejska, wielkie platformy internetowe sprzedające w sieci usługi i towary kontynuują bezprecedensową ekspansję na naszym kontynencie. 

Po pandemicznym zastoju w turystyce nie ma już śladu. Według danych Eurostatu za pomocą czterech największych portali oferujących usługi turystyczne i noclegowe (Airbnb, Booking.com, Expedia Group oraz Tripadvisor) tylko w Unii Europejskiej zarezerwowano łącznie ponad 61 mln pobytów. To wzrost o 18 proc. w stosunku do ubiegłego roku i o prawie jedną trzecią w porównaniu z okresem sprzed pandemii. W Polsce w 2023 r. wspomniana „wielka czwórka” portali turystycznych pośredniczyła w zabukowaniu aż 3,8 mln pobytów. To piąty wynik w całej Unii Europejskiej. Polskę wyprzedzają tylko Francja, Hiszpania, Włochy i Niemcy. – W naszym kraju tempo rozwoju rynku platform typu Airbnb, Booking.com, Expedia Group czy Tripadvisor jest jednym z najwyższych w Europie – zauważa ekonomista Jędrzej Lubasiński. 

Unijny rynek w błyskawicznym tempie zdobywają również chińskie platformy handlowe Shein i Temu. Tempo ich ekspansji zaniepokoiło ostatnio Komisję Europejską, która oba podmioty zaliczyła do grupy VLOP-ów (Very Large Online Platforms, czyli bardzo duże platformy internetowe). UE chce, by Temu i Shein wykazały zgodność swoich działań z wymogami Aktu o usługach cyfrowych. Nakłada on na cyfrowe potęgi dodatkowe wymogi, m.in. niewykorzystywania manipulujących użytkownikami interfejsów, specjalnych zasad ochrony nieletnich oraz umożliwienia użytkownikom zgłaszania nielegalnych produktów. Działania KE to reakcja na skargi złożone na chińskie firmy przez europejskie organizacje konsumenckie. – Ekspansja chińskich platform wiąże się z napływem tanich produktów, których niska cena może być wynikiem łamania praw człowieka oraz nieprzestrzegania norm środowiskowych. Aby temu przeciwdziałać, Komisja Europejska planuje nałożenie cła na produkty kupowane od chińskich sprzedawców – mówi ekonomista Krystian Łukasik. 

O ograniczeniach, jakie Unia Europejska nakłada na cyfrowych gigantów, w niniejszym numerze „My Company Polska” rozmawiamy z Sylwią Czubkowską, specjalistką w tej dziedzinie.

Europa leci w kosmos

4 mld euro – tyle wyniósł koszt stworzenia rakiety Ariane 6, która została wystrzelona z europejskiego kosmodromu w Gujanie Francuskiej. To symboliczny powrót Starego Kontynentu do światowej rywalizacji w sektorze kosmicznym. Od zeszłego roku Europa nie posiadała bowiem własnych rakiet zdolnych do wynoszenia na orbitę dużych ładunków. 

Rakietę Ariane 6 stworzyła Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) we współpracy z konsorcjum firm z 13 krajów. Nie brała w nim udziału Polska. Z naszego regionu zaangażowane były przedsiębiorstwa z Czech oraz Austrii, a główną rolę odegrały firmy z Francji, Niemiec i Hiszpanii. Głównym wykonawcą projektu jest francuska ArianeGroup. Choć Polska jest istotnym kosmicznym graczem w regionie Europy Środkowo-Wschodniej, nasz wkład w finansowanie ESA jest niewielki i wynosi zaledwie 69 mln euro. 

Jak podaje PIE, w polskim sektorze kosmicznym działało w ostatnich latach 300-400 firm i instytucji badawczo-naukowych. Największa część z nich to MSP, a dominującym rodzajem działalności jest tworzenie i utrzymywanie oprogramowania.

Światowy zlot miliarderów

Najbogatsi ludzie świata: Jeff Bezos, Bernard Arnault i Bill Gates spędzili urlop na włoskiej Sardynii. Ich równoczesna obecność w okolicach wyspy wzbudziła sensację. Same luksusowe jachty, którymi przypłynęli, warte są kilkaset milionów dolarów. 

Trójka miliarderów zacumowała na wodach między Olbią a Porto Cervo. Wprawdzie obecnie za najbogatszego człowieka globu uchodzi nieobecny na Sardynii Elon Musk, ale Bezos jest drugi, a Arnault trzeci. Gates zajmuje „dopiero” szóstą pozycję. 

Od lat właśnie Morze Śródziemne jest najczęściej odwiedzanym miejscem w wakacje przez najbogatszych ludzi globu. Według światowych agencji w tym roku w tej samej okolicy widziano też luksusowy jacht Launchpad należący do Marka Zuckerberga, właściciela Mety.

Liczby miesiąca

ONZ ogłosiło prognozy demograficzne:  

20 mln – zaledwie tylu Polaków ma być pod koniec XXI w. 

10,3 mld maksymalnie ma wynieść liczba wszystkich mieszkańców Ziemi w latach 80. XXI w., po czym światowa populacja będzie maleć 

55 lat wyniesie średnia wieku Polaka w 2075 r.

Wygrana miesiąca

Taylor Swift, amerykańska piosenkarka

Bilety na jej koncert w Mediolanie kosztowały w sieci nawet 13 tys. euro!

Przegrany miesiąca

ks. Tadeusz Rydzyk, dyrektor Radia Maryja

W trakcie pielgrzymki słuchaczy narzekał na szykany ze strony obecnych władz. Twierdził, że aż 12 kontrolerów sprawdza finanse prowadzonej przez niego Fundacji Lux Veritatis

Cytat miesiąca

Panie i panowie, koniec z zaspokajaniem potrzeb Wall Street! Zaangażujemy się w sprawy zwykłego człowieka pracy 

J.D. Vance, kandydat na wiceprezydenta USA w administracji Donalda Trumpa, w przemówieniu do mieszkańców trzech kluczowych stanów tzw. pasa rdzy